کلیات
کنگره ایالات متحده آمریکا (United States Congress)، نهادی است مشتمل بر دو مجلس سنا و مجلس نمایندگان که هم اکنون دوره صدوپانزدهمین کنگره آمریکا در حال فعالیت است. محل برگزاری جلسات کنگره در ساختمان کاپیتول است، و تأسیس کنگره به سال ۱۷۷۴، یعنی دو سال قبل از استقلال آمریکا بازمیگردد.
کنگره محلی است که جلسات مجلس نمایندگان ایالات متحده آمریکا و نیز مجلس سنای ایالات متحده آمریکا در آن تشکیل میشود.
رسالت کنگره
رسالت قانونگذاری بر اساس قانون اساسی ایالات متحده آمریکا بر عهده نمایندگان کنگره است و هر قانونی برای تصویب، نیاز به تأیید هر دو مجلس دارد. قانون اساسی ایالات متحده آمریکا با تشریح و توصیف عملکرد و قدرت نهاد قانونگذاری آغاز میشود و از همین رو میتوان به اهمیت و نقش این نهاد در بین تدوینکنندگان قانون اساسی آمریکا پی برد.
تاریخچه تشکیل کنگره
بنیانگذاران آمریکا با انتشار اعلامیه استقلال ایالات متحده آمریکا از امپراتوری بریتانیا، کشوری را بنیان گذاشتند که در آن حق رأی مردم و تعیین نمایندگانی برای اداره کشور مهمترین خواست عمومی بهشمار میآمد. سالیان طولانی سلطه حاکمان انگلیسی تحت لوای سرنیزه کت قرمزها، گرایش به آزادی و دموکراسی را درمیان مهاجرین سفید پوست و عمدتاً انگلیسی تبار تقویت کرده بود. پدران استقلال آمریکا برای حفاظت و حراست از این خواست عمومی، کنگره نمایندگان را شکل دادند تا به آرمان «حکومت مردم بر مردم و برای مردم» جامه عمل بپوشانند.
تعیین نظام قانونگذاری دو مجلسی در ایالات متحده آمریکا ریشه در دوران پیش از استقلال دارد. در دوران حاکمیت لندن بر مستعمرات سیزدهگانه، امپراتوری بریتانیا دارای دو مجلس اعیان و عوام بود و همین الگو نیز توسط دولتهای ایالتی در سرزمینهای جدید به مرحله اجرا گذاشته شد. تا پیش از آغاز جنگ استقلال، از ۱۳ مستعمرهٔ انگلیسی ۱۱ ایالت با دو مجلس اداره میشد. این مستعمرهها پس از کسب استقلال همین سیستم قانونگذاری را در پیش گرفتند و نظام دو مجلسی را در قانون اساسی ایالات متحده آمریکا بوجود آوردند. البته ضرورتهای محلی در سرزمین آمریکا، تشکیل دو مجلس را در این کشور نوپا تقویت کرد.
هنگامی که نمایندگان ایالتها در کنگره قارهای در شهر فیلادلفیا در سال ۱۷۷۶ جمع شدند، در خصوص تعیین نمایندگان هر ایالت در نهاد قانونگذاری اختلاف نظر شدید بروز کرد و ایالتها تا سرحد جدایی از یکدیگر پیش رفتند. ایالتهای پرجمعیت و عمدتاً شمالی خواستار تشکیل یک مجلس برمبنای تعداد جمعیت هر ایالت بودند در حالی که ایالتهای کم جمعیت به دلیل نگرانی از اعمال سلطه ایالتهای پرجمعیت در نهاد قانونگذاری، از نظریه برابری تعداد نمایندگان ایالتها بدون احتساب جمعیت آنان طرفداری میکردند. در ابتدا چنین به نظر میرسید که راه حلی برای خروج از بنبست مذاکرات وجود ندارد چرا که علیرغم وحدت نظر میان ایالتها برای مبارزه با دشمن خارجی، ایالتها با یکدیگر رقابتهای شدید و دیرینه نیز داشتند. پس از مذاکرات فشرده سرانجام نماینده ایالت مریلند راه حل بینابینی را پیشنهاد کرد. در این پیشنهاد، نهاد قانونگذاری ازدو مجلس تشکیل مییافت که در آن نمایندگان مجلس نمایندگان ایالات متحده آمریکا برحسب جمعیت هر ایالت انتخاب میشدند و از هر ایالت ۲ نفر نیز بهطور مساوی به مجلس سنای ایالات متحده آمریکا راه مییافتند. تصویب قوانین نیز توسط هر دو مجلس صورت میگرفت و ایالتهای کوچکتر و کم جمعیتتر میتوانستند به اندازهٔ ایالتهای بزرگتر بر روند تصمیمگیری تأثیر بگذارند.
نخستین کنگره ایالات متحده آمریکا بر اساس قانون اساسی، درتاریخ ۴ مارس ۱۷۸۹ در ساختمان فدرال هال نیویورک افتتاح شد. تا آن تاریخ تنها ۱۰ ایالت از ۱۳ ایالت قانون اساسی را در مجلس قانونگذاری خود تصویب کرده بودند. از این رو اعضاء نخستین کنگره شامل ۵۹ نماینده مجلس نمایندگان ایالات متحده آمریکا و ۲۰ سناتوربود. با افزایش تدریجی تعداد ایالتها طی ۲۲۰ سال گذشته شمار نمایندگان کنگره نیز رو به افزایش گذاشت تا اینکه هماکنون تعداد نمایندگان مجلس نمایندگان به ۴۳۵ نفر و تعداد نمایندگان مجلس سنای ایالات متحده آمریکا به ۱۰۰ نفر رسیدهاست.
کنگره در آیینه قانون اساسی آمریکا
بخش اول فصل اول قانون اساسی آمریکا تصریح میکند که تمام قدرت قانونگذاری در کنگره ایالات متحده تمرکز خواهد یافت که از سنا و مجلس نمایندگان تشکیل خواهد شد.
بدین ترتیب مهمترین وظیفه که در عین حال وظیفه انحصاری نیز بهشمار میآید، برای کنگره ترسیم شد که همانا وظیفه قانونگذاری است. در ادامهٔ این فصل به تفصیل جزئیات بیشتری از دیگر وظایف کنگره، ساختار و عملکرد آن توصیف شدهاست.
انحصار در قانون گذاری
قانونگذاری در ایالات متحده آمریکا انحصاراً در اختیار کنگره ایالات متحده آمریکا است و رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا حق دخالت در فرایند قانونگذاری را ندارد. نظارت نیز از طریق تأیید مسولان بلندپایه دولت و روند استیضاح در ایالات متحده آمریکا تحقق مییابد. در ایالات متحده آمریکا هیچ نهادی حق انحلال کنگره را ندارد در حالی که دراغلب نظامهای حکومتی در اروپا، نخست وزیر ویا رئیسجمهور از اختیار انحلال پارلمان و برگزاری انتخابات زودهنگام برخوردار است.
زمان تشکیل جلسه کنگره
مجالس نمایندگان و سنا هر یک جداگانه تشکیل میشوند و به وظایف خاص خود میپردازند. این دو مجلس در یک روز مشخص جلسه مشترک برگزار میکنند که به آن جلسه ”کنگره” میگویند. در متن قانون اساسی مصوب سال ۱۷۸۹، تشکیل جلسه سالیانه کنگره، اولین دوشنبه ماه دسامبر تعیین شده بود. اما در اصلاحیه بیستم مصوب سال ۱۹۳۳ این تاریخ تغییر کرد. اکنون زمان تشکیل کنگره ظهر سومین روز ماه ژانویهاست.
یکی از ویژگیهای نظام پارلمانی در ایالات متحده آمریکا فقدان وجود انضباط قوی حزبی در جریان تصمیمگیری است. برخلاف کشورهای اروپایی که احزاب در پارلمان به شکل کاملاً منسجم و یکدست رأی میدهند، در ایالات متحده دیده میشود که برخی از نمایندگان خلاف مواضع حزب خود تصمیم میگیرند. بهعنوان مثال، در سال ۱۹۹۷، تنها ۵۰ درصد از قوانین بر اساس گرایشهای حزبی به تصویب رسید و ۵۰ درصد دیگر، با آرای هر دوحزب به تأیید نمایندگان رسید. در همان سال مشخص شد که تنها ۸۲ درصد از نمایندگان دموکرات مجلس نمایندگان و ۸۸ درصد نمایندگان جمهوریخواه به قوانین موردنظر احزابشان رأی مثبت دادهاند.
ساختار اجرایی کنگره
کنگره ایالات متحده آمریکا از دو مجلس، یکی مجلس نمایندگان ایالات متحده آمریکا با ۴۳۵ عضو و دیگری مجلس سنای ایالات متحده آمریکا با ۱۰۰ عضو تشکیل شدهاست که به صورت مشترک به امر قانونگذاری مشغول هستند. علاوه بر این دو مجلس، کنگره چهار نوع کمیتهٔ دیگر نیز دارد که عبارتاند از: کمیتههای اصلی، کمیتههای فرعی، کمیتههای مشترک و کمیته کنفرانس.
وظایف کنگره
کنگره آمریکا وظایف مختلفی را در ساختار قانون گذاری و مدیریت سیاسی کشور بر عهده دارد که از جمله این موارد می توان به قانونگذاری، تصویب بودجه دولت، اعلان جنگ، تصویب پیمانهای خارجی، تائید وزرای معرفی شده، تائید قضات دیوان عالی فدرال استیضاح رئیس جمهور و ابطال وتوی رئیس جمهور اشاره کرد.
دو عضو کنگره آمریکا اعلام کردند، خودشان را به صورت داوطلب از بیم ابتلا به کروناویروس قرنطینه کردهاند.
کد خبر: ۹۶۴۷۰۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۲/۱۹
برخی اعضای کنگره آمریکا از تصمیم پنتاگون در ارسال تجهیزات نظامی جدید به ارتش اوکراین از جمله قایقهای گشتزنی و سامانههای راداری به هدف تقابل با روسیه خبر دادند.
کد خبر: ۹۶۴۳۹۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۲/۱۸
یک پایگاه نزدیک به کنگره آمریکا مشارکت رژیم صهیونیستی در عملیات تروریستی آمریکا برای ترور فرمانده شهید نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را تأیید کرده است.
کد خبر: ۹۶۰۵۴۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۲/۰۱
سخنگوی وزارت امور خارجه، دیدار ظریف با برخی از اعضای کنگره آمریکا را بخشی از دیپلماسی عمومی برشمرد.
کد خبر: ۹۶۰۰۸۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۱/۲۹
کاخ سفید:
کاخ سفید در نامهای به مجلس نمایندگان اعلام کرده است که رئیسجمهور آمریکا طرح محدودیت اختیارات جنگی را وتو میکند.
کد خبر: ۹۵۵۳۱۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۱/۰۹
شبکه خبری سی ان ان گزارش داد: دولت دونالد ترامپ در تصمیمی ناگهانی چهار جلسه گزارش دهی به کنگره پشت درهای بسته را درباره ایران لغو کرده است.
کد خبر: ۹۵۲۱۶۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۲۶
دموکراتهای کنگره آمریکا و برخی از رقبای انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ این کشور درباره افزایش درگیریها در خاورمیانه هشدار داده و گفتند، جهان نمیتواند یک جنگ دیگر را تاب بیاورد.
کد خبر: ۹۵۰۰۳۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۱۸
کنگره آمریکا در واکنش به تهدیدهای جدید ترامپ علیه ایران تاکید کرد که هر گونه مجوز جنگی باید از سوی کنگره صادر شود.
کد خبر: ۹۴۹۴۵۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۱۶
کنگره آمریکا با صدور بیانیه ای از عدم صدور مجوز برای ترور سردار «قاسم سلیمانی» خبر داد.
کد خبر: ۹۴۸۵۹۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۱۳
علی مطهری:
امام خمینی(ره) گذشته از اتکاء روحی و معنوی به خدا، از نظر اجتماعی فقط به مردم متکی بود، نه نیروهای خارجی و نه حتی نیروهای نظامی داخلی؛ همچنان که به تعبیر شهید آیت الله مطهری روحانیت شیعه از نظر روحی به خدا متکی است و از نظر اجتماعی به مردم.
کد خبر: ۹۴۷۳۹۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۰۸
سفیر ترکیه در واشنگتن با تاکید بر اینکه "انگیزههای سیاسی" پشت مواضع کنگره آمریکا ست، نسبت به آسیب دیدن اتحاد دوجانبه دو کشور هشدار داد.
کد خبر: ۹۴۶۶۶۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۰۴
کد خبر: ۹۴۶۰۶۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۰۲
کنگره آمریکا با تحویل ۱۵۰ میلیون دلار به خزانهداری تشکیلات خودگردان فلسطین و از سرگیری تعدادی از پروژههای غیرنظامی در کرانه باختری و قدس شرقی موافقت کرد، این در حالی است که دولت ترامپ سال گذشته میلادی آنها را بلوکه کرده بود.
کد خبر: ۹۴۵۰۹۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۹/۲۸
سخنگوی کاخ سفید روز جمعه در بیانیهای و در واکنش به تصویب بندهای استیضاح ترامپ در کمیته قضایی مجلس نمایندگان آمریکا اعلام کرد که بازی تحقیقات استیضاح رئیس جمهور در کمیته قضایی مجلس نمایندگان به پایان شرمآور خود رسید و ترامپ منتظر رفتاری عادلانه در مجلس سنا خواهد بود.
کد خبر: ۹۴۳۸۳۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۹/۲۳
سنای آمریکا بدون توجه به هشدارهای شدید مقامهای ترکیهای، قطعنامهای را تصویب کرده است که «نسلکشی ارامنه» در دوران عثمانی را به رسمیت میشناسد.
کد خبر: ۹۴۳۶۴۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۹/۲۲
نمایندگان کنگره آمریکا بر سر لایحه بودجه سالانه جهت تأمین منابع مالی دولت این کشور و جلوگیری از تعطیلی آن به توافق رسیدند.
کد خبر: ۹۴۳۶۴۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۹/۲۲
دفتر بودجه کنگره آمریکا پیش بینی کرد کسری بودجه این کشور به طور متوسط به سالی ۱.۲ تریلیون دلار افزایش یابد.
کد خبر: ۹۴۳۵۸۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۹/۲۰
بدون اشاره به تحریمهای غیرانسانی
کنگره آمریکا در اقدامی فراحزبی و بدون اشاره به فشار تحریمهای اقتصادی بر مردم ایران، در حمایت از آشوبگران ناآرامیهای اخیر لایحه داد.
کد خبر: ۹۴۳۵۲۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۹/۲۱
نماینده دمکرات کنگره آمریکا بامداد یکشنبه در واکنش به حمله دانشجوی سعودی در پایگاه هوایی "پنساکولا" در ایالت فلوریدا اعلام کرد: زمان آن فرا رسیده است که واشنگتن حمایتش را از نیروی هوایی ریاض متوقف کند.
کد خبر: ۹۴۲۳۲۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۹/۱۷
مجلس نمایندگان آمریکا این قانون را که نسخه اصلاح شده قانونی است که پیشتر در سنای این کشور به تصویب رسیده، با ۴۰۷ رای موافق در مقابل ۱ رای مخالف تایید کرد.
کد خبر: ۹۴۱۵۹۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۹/۱۳