کلیات
بارها در خبرها واژه نقدینگی را شنیدهاید. برای مثال دولت بیان می کند که یکی از راهکارهای اصلی در سال جاری برای کنترل افزایش قیمتها و تورم، مهار نقدینگی است. اما مفهوم نقدینگی چیست؟ نقدینگی چه تاثیری بر بیکاری، تولید و تورم دارد و راهکارهای افزایش و کاهش آن در اقتصاد به چه صورت است؟مفهوم پول نقد که مشخص است. پولی که در حال حاضر برای مبادله در دسترس است و میتوان برای خرید کالا و خدمات از آن استفاده کرد، اما نقدینگی مفهومی عامتر نسبت به این واژه دارد. نقدینگی به درجه نقدشوندگی داراییهای مختلف در قیمت مشخص اطلاق میشود.
مثال
فرض کنید شما میخواهید منزلتان در سریعترین زمان ممکن به شخصی بفروشید. قیمت منزل شما ۲۵۰ میلیون تومان است. از فرد خریدار در مورد نحوه پرداخت میپرسید. او بیان میکند من ۵۰ میلیون تومان پول نقد دارم، ۱۶۰ میلیون پول منزلم است که میخواهم بفروشم و ۴۰ میلیون مابقی را نیز با فروش ماشینم به شما پرداخت میکنم. در این مثال شخص در ظاهر ۲۵۰ میلیون لازم برای این معامله را دارد، اما آیا همگی این داراییها در حال حاضر قابلتبدیل شدن به پول هستند؟ بدون شک فروش منزل و ماشین او نیاز به زمان دارد. از طرفی نمیتوان دقیقا گفت این داراییها به قیمت گفته شده بهفروش میرسد یا خیر. همه این عوامل موجب میشود شما به این فکر بیفتید که پرداخت مشتری برای مثال ممکن است ۴ یا ۵ ماه بهطول بینجامد. حال اگر شخصی همان لحظه برسد و بگوید که ۲۵۰ میلیون پول نقد در حساب جاری خود در بانک دارد و میتواند همین امروز منزل شما را بخرد بدون شک شما با او وارد معامله خواهید شد.
پول موجود در بانک نیز یک نوع دارایی است. بار دیگر به مثال نگاه کنید، همه این داراییها نهایتا برای داد و ستد باید به پول تبدیل شوند، اما سرعت آنها متفاوت است. هرچه یک دارایی سریعتر به پول تبدیل شود اصطلاحا درجه نقدشوندگی آن بالاتر است. همچنین ملاحظه شد پول نقد سرعت معاملات را بالا میبرد. حال با این مقدمه به تبیین نقدینگی میپردازیم. نقدینگی در اقتصاد شامل پول و شبه پول است. پول بالاترین درجه نقدشوندگی را دارد، شما با پول به سرعت میتوانید هر آنچه را که آماده فروش است تهیه کنید.بهعبارت خیلی ساده پول به اسکناس و سکههای (مسکوکات) در دست مردم، همچنین هر گونه حساب بانکی که در هر زمان امکان برداشت تا ریال آخر از آن وجود داشته باشد اطلاق میشود. به این ترتیب این گونه حسابها مثل پول نقد عمل کرده و سرعت انجام معامله با آنها مثل پول نقد است. مثلا حساب دسته چک، حساب جاری است. اگر کسی چک روز به شما بدهد و به بانک مراجعه کنید چک شما در همان روز تبدیل به پول نقد میشود یا حسابهای قرضالحسنه متصل به عابر بانک.
چیستی شبه پول
شبه پول گونهای از داراییهای پولی شماست که قدرت نقدشوندگی آنها به اندازه پول نیست. به بیان ساده هرگونه پولی که شما در بانک سپرده کردهاید، اما امکان برداشت از آن به زمان خاصی محدود شده شبهپول است. برای مثال وقتی شما ۱۰ میلیون پول نقد خود را تحت عنوان سپرده بلندمدت یکساله ذخیره میکنید، پول شما به مدت یک سال به شبه پول تبدیل میشود یا حتی حسابی که به شما میگوید حداقل ۵ میلیون از پولتان همواره باید در حساب باشد تا به آن سود پرداخت کنیم، اگر ۱۰ میلیون در آن داشته باشید ۵ میلیون آن پول، و ۵ میلیون آن شبه پول است.حال به تاثیر نقدینگی در اقتصاد بپردازیم، تا اینجا مشخص است که هر چه پول در دست مردم بیشتر باشد سرعت انجام مبادلات تجاری افزایش مییابد. از طرفی همواره در جامعه مقدار مشخصی کالا و خدمات وجود دارد که مقدار پول در دست مردم باید با آن متناسب باشد. اگر مقدار پول بیشتر از کالا و خدمات موجود باشد، مردم همان میزان محصول را باید با پول بیشتری خریداری کرده و قیمتها در جامعه بالا میرود و برعکس.
اثرات نقدینگی در اقتصاد
از طرفی پول زیاد تقاضای مردم برای خرید کالاها و خدمات مختلف را افزایش میدهد و اگر محصولات تولیدکنندگان داخلی به اندازه کافی نباشد راه برای ورود کالاهای خارجی ارزان قیمت باز شده و رفته رفته مردم کالاهای خارجی را جایگزین کالای داخلی میکنند که پیامد آن کاهش تولید داخلی و افزایش بیکاری است؛ بنابراین حجم نقدینگی در جامعه باید کنترل شود. توجه داشته باشید این فقط پول نقد نیست که میتواند تورمزا باشد. پولهایی که بهصورت شبه پول در حسابهای بانکی ذخیره میشود نیز میتواند سریعا به پول نقد تبدیل شود. اما چگونه؟ بانکها منابع مالی جمع شده را میتوانند به مردم وام دهند. به این ترتیب حجم پول بیشتر از مقدار اولیه شروع به افزایش میکند. مثلا وقتی ۱۰ میلیون تومان در بانک جمع میشود و بانک آن را در قالب وام به شخص دیگری میدهد اگر نرخ بهره وام ۲۰ درصد باشد او در پایان سال باید ۱۲ میلیون به بانک بازگرداند.
راه کنترل نقدینگی جامعه
اما چطور میتوان نقدینگی یا حجم پول در گردش جامعه را کنترل کرد. هر کالایی در اقتصاد قیمتی دارد و قیمت پول نیز نرخ بهره آن است. برای مثال فرض کنید دولت میخواهد برای دو سال آینده حجم نقدینگی در کشور را کاهش دهد. اگر دولت نرخ بهره سپردههای بلندمدت ۲ ساله را ۲۵ درصد و نرخ بهره وام را ۳۰ درصد تعیین کند چه اتفاقی میافتد؟ از یک طرف مردم تمایل دارند پول خود را تا ۲ سال آینده در بانک سپرده کنند و این یعنی حجم پول نقد که سرعت مبادله بالایی دارد در جامعه کم میشود. از طرفی وام گرفتن برای مردم مشکل میشود و با این نرخ بالا تعداد افراد متقاضی وام نیز در جامعه کم میشود. به این ترتیب حجم پول کلی در جامعه کم شده و تقاضای مردم نسبت به قبل کاهش مییابد و قیمتها کنترل میشوند. عوامل متعددی در کنترل نقدینگی دخالت دارند، اما در این مقاله معمولترین روش آن ذکر شد.
*برگرفته از یادداشت مرتضی زارع در روزنامه دنیای اقتصاد
تاثیر عدم بازگشایی نمادهای شستا و پالایش یکم در ادامه دار شدن روند نزولی بازار سرمایه
کد خبر: ۱۰۱۵۰۹۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۸/۲۴
کارشناس بورس با اشاره به سقوط شاخص بازار سرمایه گفت: این بازار, ظرفیت ورود این مقدار پول زیاد را در این مدت کوتاه نداشته است و نباید مردم را به حضور در این بازار تشویق می کردند.
کد خبر: ۱۰۱۴۷۴۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۸/۲۲
بورس در ۵۰ روز داغ و سرد؛ ریزش ۴۱ درصدی از قله
در روز ۱۹ آبان شاخص کل بورس به یک میلیون و ۲۱۵ هزار واحد نزول کرد که نسبت به ابتدای پائیز ۳۶۶ هزار واحد پایین آمده است. خروج پول از بازار نیز در طول فصل پاییز ۲۳ هزار میلیارد تومان برآورد می شود.
کد خبر: ۱۰۱۴۲۵۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۸/۲۰
هرچند بورس بهدلیل سیاستهای غلط همچنان قرمز است، اما با تخلیه حباب طلا، ارز و تراز شدن بازار، نقدینگی قطعاً به سمت بورس هدایت خواهد شد.
کد خبر: ۱۰۱۳۷۹۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۸/۱۸
همایون دارابی تحلیلگر و کارشناس بازار سرمایه پاسخ داد:
امروز دوباره بازار سرمایه قرمزپوش بود و شاخص کل بیش از 28 هزار واحد کاهش ارتفاع داد. 72 درصد نمادها در صف فروش کار خود را به پایان رساندند و مختصات بازار امروز خبری از سبزپوشی بازار در روزهای آینده نداشت. با این شرایط همایون دارابی در گفتگو با خبرنگار نبض بورس به این پرسش پاسخ داد که بازار سرمایه در آینده شرایط بهتری خواهد داشت؟
کد خبر: ۱۰۱۳۷۲۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۸/۱۷
اقتصاد در گذر زمان
موضوع "اقتصاد ایران و جهان در گذر زمان" در این نوشتار به وقایع تاریخی پانزدهمین روز آبان ماه اختصاص دارد که به طور مستقیم و غیر مستقیم اقتصاد ایران و جهان را متاثر کرده است.
کد خبر: ۱۰۱۳۲۱۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۸/۱۵
یک کارشناس بازار سرمایه گفت: بازار سرمایه یکی از سریعترین و شدیدترین اصلاحهای خود را پشت سر گذاشته است. اصلاح بیش از 40 درصد در کمتر از 3 ماه را شاهد بودیم.
کد خبر: ۱۰۱۲۹۹۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۸/۱۴
در دو ماه و نیم اخیر که بورس روند نزولی به خود گرفته و نقدینگی مردمی همواره در حال خارج شدن است، مسئولان وعدههای متعددی برای تغییر وضعیت دادند اما در نهایت هیچکدام تاکنون نتوانسته راهگشا باشد.
کد خبر: ۱۰۱۲۹۸۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۸/۱۴
یک کارشناس بازار سرمایه گفت: تنها راه نجات این روزهای بازار سرمایه، بازگرداندن نقدینگی به بازار سرمایه است.
کد خبر: ۱۰۱۲۸۷۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۸/۱۳
یک رکورد تاریخی در گزارش بانک مرکزی
یک کارشناس اقتصادی معتقد است: جدا از موضوع تحریمها و شیوع کرونا، تا زمانی که موتور رشد نقدینگی روشن است، نمیتوان انتظار داشت که قیمت داراییها و کالا و خدمات کنترل شود.
کد خبر: ۱۰۱۲۷۱۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۸/۱۲
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در گفتگو با تابناک اقتصادی؛
بانک مرکزی به تنهایی توانایی حل مسئله ارز را نخواهد داشت، باید تمام نهادها به کمک آیند، در عین حال مردم نیز متاسفانه مردم با تبدیل داراییهای خود به ارز، حول دایرهای در حال چرخش هستند که مدام شرایط اقتصادی را برای خود سختتر میکنند و بر گرانی میافزایند.
کد خبر: ۱۰۱۲۴۸۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۸/۱۱
کارشناس بازار سرمایه:
دارابی، کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به سئوالی که پرسیده شد «آیا بازار بورس دستوری و بادستکاری ریزش کرد» گفت: خیر، بلکه یک مجموعه از عوامل دست به دست هم داد و این اتفاق را رقم زد.
کد خبر: ۱۰۱۲۴۶۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۸/۱۱
تحلیلگر بازار سهام:
مدیرعامل کارگزاری دلیران پارس با تحلیل عوامل داخلی و بین المللی تاثیرگذار بر بازار سهام پیش بینی کرد در کوتاه مدت بازار از ابهام خارج شده و از اواخرپائیز رونق و اقبال به آن بازگردد.
کد خبر: ۱۰۱۲۳۶۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۸/۱۰
رئیس کل بانک مرکزی اعلام کرد:
رئیس کل بانک مرکزی از رشد ۱۸ درصدی نقدینگی و ۱۰ درصدی پایه پولی خبر داد و در خصوص مشکلات پیش آمده در حوزه ترخیص کالاها از گمرکات گفت: منشا ارز در واردات باید مشخص باشد.
کد خبر: ۱۰۱۲۳۲۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۸/۱۰
بورس به مسیر کاهشی خود ادامه داد و با افت ۷/ ۲ درصد، به سطح یک میلیون و ۳۳۶ هزار واحد رسید تا میزان رشد این نماگر از ابتدای سال تاکنون به ۶/ ۱۶۰ درصد محدود شود. اما نقطه پایان اصلاح سهام کجاست؟
کد خبر: ۱۰۱۱۴۲۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۸/۰۶
یک کارشناس بازار سرمایه گفت: بازار سهام اکنون دارای شرایط بسیار خوبی برای سرمایه گذاری است البته اصل مهم سرمایهگذاری در بازار اعتماد است.
کد خبر: ۱۰۱۱۱۶۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۸/۰۵
کارشناس بازار سرمایه در گفتوگو با بورس تابناک مطرح کرد
مدیرعامل یک کارگزاری معتقد است: در صورت انتخاب بایدن بازارهای موازی اصلاح بسیار شدیدتری از بازار سرمایه خواهند داشت، چون بازار سرمایه، بخش عمده اصلاح خود را انجام داده است.
کد خبر: ۱۰۱۰۷۰۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۸/۰۲
یک کارشناس بازار سرمایه به توییت اخیر رییس بانک مرکزی در زمینه افزایش نرخ سود بانکی اشاره کرد و گفت: با توجه به اینکه که تورم کشور بیش از ٣٠ درصد است؛ بنابراین جذابیت چندانی برای خروج نقدینگی از بازار سرمایه و ورود آن به سمت بانک وجود ندارد.
کد خبر: ۱۰۰۹۹۲۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۷/۲۸
همراهی دولت محترم در تأمین کسری بودجه نیمه اول سال ازطریق انتشار اوراق بدهی قابل تقدیر است. امیدوارم باتوجه به مجوزهای قانونی اخذ شده، این روند، در نیمه دوم سال نیز با جدیت ادامه یابد تا بتوان کسری بودجه امسال را به صورت سالم و باکمترین اثرات جانبی براقتصادکلان تأمین مالی کرد.
کد خبر: ۱۰۰۹۴۸۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۷/۲۶
بازار سرمایه به خودی خود باعث ایجاد تورم نمیشود آن چیزی که تورم را به بازار سرمایه نسبت میدهد تصمیمات دولت در زمان ریزش بازار است.
کد خبر: ۱۰۰۸۸۰۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۷/۲۲