کلیات
کسری بودجه Deficit هنگامی رخ میدهد که دولت (و یا هر نهاد دیگری) بیش از درآمد خود پول خرج کند. در برابر کسری بودجه، مازاد بودجه وجود دارد. به کسری بودجه انباشته شده طی چند سال بدهی دولت گفته میشود. تأمین کسری بودجه معمولاً از طریق استقراض داخلی یا خارجی انجام میشود.
دلایل رخ دادن کسری بودجه
عدم کنترل و ساماندهی صحیح هزینهها و درامدهای دولت منجر به ایجاد کسری بودجه میشود. برای محاسبه میزان کسری بودجه در اقتصاد ایران، اختلاف بین درآمدها و پرداختهای دولت اندازهگیری میشود. درآمد حاصل از صادرات نفت و گاز، مالیاتها، فروش ارز، انحصارها و مالکیت دولت، فروش کالاها و خدمات، بهره دریافتی بابت وامهای پرداختی دولت به خارج و ... جزء درامدهای دولت محسوب میشود.
راههای تأمین کسری بودجه
برای تأمین کسری بودجه راه های مختلفی وجود دارد که در ادامه به آنها اشاره می شود.
استقراض از نظام بانکی
تأمین کسری بودجه از طریق استقراض از نظام بانکی به معنای افزایش نقدینگی و به دنبال آن افزایش نرخ تورم خواهد بود. در ایران عمدهترین راه تأمین کسری بودجه، استقراض از نظام بانکی است. اما این راه تأمین کسری بودجه چند سالی است که توسط مجلس ممنوع شده است.
انتشار اوراق بهادار
روی آوردن دولت به چاپ و انتشار اوراق بهادار (استقراض داخلی) به معنای افزایش تقاضای دولت برای اعتبارات است که اولین تأثیر آن در بازار پولی، افزایش نرخ بهره و به دنبال آن کاهش سرمایهگذاری بخش خصوصی است. اما کاهش سرمایهگذاری در کشور ما بیشتر به دلیل استقراض دولت از بانکها و کاهش قدرت استقراض بانکها به بخش خصوصی جهت سرمایهگذاری میباشد. روند نرخ بهره در ایران بیشتر حالت دستوری است.
استقراض از خارج از کشور
تأمین کسری بودجه از طریق منابع خارجی میتواند منجر به کسری در حساب جاری شود..
کسری بودجه و تورم
آمار و ارقام نشان میدهد که ارتباط بین کسری بودجه و تورم برای همه کشورها یکسان نیست. برای مثال کشورهایی مانند فنلاند، فرانسه، ایتالیا یا انگلستان با وجودی که کسری بودجه بالایی دارند، دارای نرخ تورم بسیار پایین هستند. برعکس، در کشورهایی مثل شیلی و مکزیک در برخی سالها مازاد بودجه داشتهاند، ولی نرخ تورم دو رقمی را تجربه کردهاند. در کنار این کشورها باید به کشورهایی مانند رومانی و ترکیه اشاره کرد که با وجود کسری بودجه با تورمهای بالایی نیز مواجه بودهاند.
ایران در این دستهبندی در گروه سوم قرار گرفتهاست. در ایران با توجه به مشکل تحریم ایران و سخت بودن استقراض خارجی، دولت برای جبران کسری بودجه سادهترین راه، یعنی برداشت از صندوق ذخیره ارزی را انتخاب میکند. تبدیل این دلارها به ریال منجر به افزایش نقدینگی میشود که آن به نوبه خود با تأثیر بر روند عرضه و تقاضا منجر به تورم میشود. البته باید خاطر نشان شد، استفاده از منابع نفتی توسط دولت و همچنین انتشار پول بدون پشتوانه مالی توسط بانک مرکزی از عوامل دیگر تورم میباشد که ناشی از کسری بودجه دولت است.
مشاور فرماندهی کل قوا در حوزه صنایع دفاعی با تاکید بر اینکه با خالی کردن جیب ملت فکر می کنیم به مردم خدمت می کنیم، گفت: وقتی پول به بخش تولید برود می توان با مکانیزمهای درآمدزای منطقی مانند مالیات، کشور را مدیریت کرد، اما اکنون موقعیت به گونهای است که افزایش پایه مالیاتی بدون رونق تولید به بدنه تولید رسمی کشور آسیب وارد میکند.
کد خبر: ۱۰۳۱۴۵۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۱/۱۲
بار تامین کسری بودجه ۹۹ بر دوش بورس
پیش بینیها بیانگر آن است که دولت در سال جاری، حدود ۹۸ هزار میلیارد تومان عایدی از بورس داشته است، در حالی که برآوردها از کسری بودجه دولت رقمی در حدود ۱۸۰ هزار میلیارد تومان میباشد؛ بنابراین، بازار سرمایه به تنهایی بیش از نیمی از کسری بودجه ، برای دولت عایدی داشته است. حاتمی استاد اقتصاد سیاسی دانشگاه اصفهان در گفتوگو با خبرنگار بورس تابناک از راههایی که دولت میتواند دین خود به بورس را ادا کند، گفته است.
کد خبر: ۱۰۳۱۳۰۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۱/۱۲
رئیس کل اسبق بانک مرکزی گفت: سرمایهدارهای بزرگ مالیات نمیدهند و در صورتی که برای این افراد که داراییها غیر قابل شمارشی دارند مالیات وضع شود میتوانیم کسری بودجه را جبران کنیم.
کد خبر: ۱۰۳۰۵۶۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۱/۰۸
یک کارشناس اقتصادی اظهار کرد این تحلیل که افزایش نرخ سود بازار بینبانکی عامل سقوط بازار سهام تلقی می شود، کارشناسی نیست، بلکه عواملی همچون از بین رفتن انتظارات تورمی و رفع نگرانی از بابت کسری بودجه و گشایش های خوش بینانه در عرصه اقتصاد، موجب تعدیل انتظارات تورمی و متعاقبا کاهش قیمت تمام دارایی ها دربازار سهام شده است.
کد خبر: ۱۰۳۰۱۹۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۱/۰۶
متخصص بازار سرمایه میگوید: در حال حاضر با توجه به رشد ۳ درصدی که شاخص داشته است به نظر می رسد اعتراضات و نارضایتی هایی که انجام شد، مسئولان به خصوص دولتمردان اقتصادی را به این موضوع واداشت که برای جلوگیری از این نارضایتی ها مجددا شاخص و بازار را به مدار و روند قبلی برگردانند.
کد خبر: ۱۰۲۹۹۷۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۱/۰۵
یک کارشناس اقتصادی گفت: متاسفانه اقتصاد ما به دلیل ساختاری که دارد، همواره با کسری بودجه قابل توجهی مواجه بوده است و در این شرایط به دلیل دولتی بودن اقتصاد، استقلال بانک مرکزی کارآیی مطلوبی ندارد.
کد خبر: ۱۰۲۸۱۱۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۰/۲۶
وزارت خزانهداری آمریکا اعلام کرد دولت آمریکا در ماه دسامبر با کسری بودجه ۱۴۴ میلیارد دلاری روبرو شده است که بالاترین سطح کسری بودجه در کل ماههای دسامبر قبلی است.
کد خبر: ۱۰۲۷۹۳۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۰/۲۵
نایب رییس هیات مدیره شرکت بورس تهران با اشاره به اینکه یکی از سیاستهای بانک مرکزی نزدیک شدن بازار سرمایه و پول است، افزود: روزهای پُررونقتری در انتظار بازار سرمایه است.
کد خبر: ۱۰۲۶۲۱۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۰/۱۷
یک کارشناس اقتصادی گفت: با مدیریت صحیح نقدینگی و هدایت آن به بازارهای مولدی مانند بورس، تولید نیز رونق میگیرد و تورم سیر نزولی به خود خواهد گرفت.
کد خبر: ۱۰۲۶۰۹۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۰/۱۶
عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی گفت: کاهش شدید درآمدهای نفتی و افزایش تحریمها در کنار هزینه های شیوع کرونا باعث شده دولت ها در تأمین بودجه با مشکل مواجه شوند.
کد خبر: ۱۰۲۵۹۷۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۰/۱۶
یکی از موضوعاتی که بسیاری از سهامداران طبق آن معاملات آتی خود را برنامه ریزی می کنند، لایحه بودجه و نرخ تورم پیش بینی شده بر اساس کسری بودجه دولت است.
کد خبر: ۱۰۲۵۶۰۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۰/۱۴
اسلامی بیدگلی، دبیرکل کانون نهادهای سرمایه گذاری ایران گفت: دولت یکی از برندگان رونق بازار بود اما فراموش نکنیم که اقتصاد ایران طی سالهای اخیر و با تحولات اقتصاد بین الملل درگیر مسائل بسیار جدی از جمله کسری بودجه شدید شد.
کد خبر: ۱۰۲۵۳۲۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۰/۱۳
مقام های امیر نشین دبی پس از یکسال مالی دشوار که شاهد سیر نزولی رشد اقتصادی این شهر توریستی در پی اقدام های مربوط به جلوگیری از شیوع ویروس کرونا بودند، تصمیم به کاهش هزینه های بودجه سال ۲۰۲۱ گرفتند.
کد خبر: ۱۰۲۴۲۴۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۰/۰۸
نمایندگان مجلس همواره از ضعف بودجهریزی و نظارت دولت بر دخل و خرج کشور گلایه دارند درحالیکه دستکم نیمی از بودجه به ردیفها و دستگاههایی اختصاص دارد که عملا وزرای دولت سهم و نقشی در توزیع آن دارند و از همان نصف کیک باقیمانده هم نصف آن تکلیفی است.
کد خبر: ۱۰۲۱۹۷۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۹/۲۷
گفتوگو با کامران ندری؛
کد خبر: ۱۰۲۱۲۶۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۹/۲۴
رئیس کمیته بودجه و نظارت مالی شورای شهر تهران گفت: توجه به مسئولیت اجتماعی و جنبه اجتماعی بودجه اهمیت زیادی دارد و امروز ۷ دهک فقیر داریم و فقط ۳ دهک جامعه بالای خط فقر هستند، هیچگاه چنین وضعیتی نداشتهایم.
کد خبر: ۱۰۲۱۲۰۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۹/۲۴
با رونمایی از لایحه بودجه سال آینده، بسیاری از کارشناسان بر این باورند که این بودجه ریزی به کسری بودجه شدید در سال آینده منجر خواهد شد. پرسش این است که کسری بودجه سال آینده چقدر برآورد میشود؟ عواقب این کسری بودجه چه خواهد بود؟ و راهکار فرار از این کسری بودجه چیست؟
کد خبر: ۱۰۲۱۰۸۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۹/۲۳
یک کارشناس اقتصادی با تاکید بر لزوم اصلاح ساختار اقتصادی، گفت: اگر تورم را کنترل کنیم، ارزش پول ملی افزایش خواهد یافت.
کد خبر: ۱۰۲۰۱۰۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۹/۱۸
انتظار میرود تاثیر تورم ناشی از کسری بودجه پنهان دولت در سال آینده، موجب رشد شاخصهای بورس شده و جایگاه مقاصد سرمایهپذیری موازی بازار سرمایه را تضعیف کند.
کد خبر: ۱۰۱۹۹۵۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۹/۱۸
یکی از عوامل رونق بازار سرمایه در سال جاری، نیاز مبرم دولت به تامین منابع مالی جدید جهت پوشش هزینههای خود بود. رونق بازار سرمایه موجب میشد تا اولا دولت سهام شرکتهای دولتی را به فروش برساند و ثانیا درآمد مالیاتی قابل توجهی از نقل و انتقالات سهام کسب کند. بامودت، تحلیلگر بازار سرمایه در گفتوگو با بورس تابناک به این پرسش پاسخ داده است که آیا لایحه بودجه ۱۴۰۰ میتواند باعث رونق دوباره بازار سرمایه شود؟
کد خبر: ۱۰۱۹۴۸۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۹/۱۶