در مورد قصاص در ویکی تابناک بیشتر بخوانید

 

کلیات

قصاص در لغت، به معنی هر نوع دنباله روی و پی جویی نمودن- کین کشی به مثل کشنده را کشتن- مجازات- عقاب- سزا- جبران- تلافی آمده است.
قصاص از نظر اصطلاحی، به معنای تلافی و استیفای عینی جنایتی که در قتل عمدی، قطع عضو و جرح عمدی بر مجنی علیه وارد شده است می‌باشد به شکلی که اثر به جای مانده از جنایت عیناً روی جانی اجرا شده و به دست آید.
 قصاص در جنایت قتل عمدی را قصاص النفس‌ می‌گویند و قصاص در جنایات قطع عضو و جرح را قصاص عضو گویند.




پیشینه تاریخی قصاص

قتل نفس اولین جرمی است که از دیدگاه قرآن در زمین واقع شده که از خوی تجاوزگری و خودمحوری انسان حاکی است و این عمل در همان زمان هم جرم و گناه بوده است (سوره مائده آیات ۲۷ و ۳۲) بنابراین اگر از ابتدای حیات انسان قتل و ضرب و جرح بعنوان یک تهدید جدّی برای زندگی او به حساب آمده، باید قبول کنیم که انسان از ابتدا، دفاع از خود را یک حق دانسته و در مقابل این تهدید از خود عکس العمل نشان داده است عکس العمل انسان‌ها در برابر این جرم در همه ادوار تاریخ متناسب با سطح آگاهی، فرهنگ و رشد عقلانی آن‌ها متفاوت و متغیّر بوده است، ولی بنظر می‌رسد مقابله به مثل اولین عکس العمل باشد که به صورت طبیعی مورد توجه انسان واقع شده با این تفاوت که این مقابله هیچ حد و مرزی نداشته، لذا در الواح دوازده گانه روم ودر مجموعه قوانین حمورابی و در شریعت حضرت موسی و عیسی قصاص وجود داشته و مورد قبول بوده است و در اسلام هم اصل قصاص با شرایطی مورد پذیرش قرار گرفته است در قرآن آیات زیادی وجود دارد که ناظر به اصل قصاص می‌باشند البته این آیات دو دسته هستند که دسته اول به اصل مقابله به مثل به صورت کلی دلالت دارند و دسته دوم آیاتی که مستقلاً به خود مسئله قصاص مربوط می‌شود. در قوانین جزایی قبل از انقلاب مجازات قتل عمد، اعدام بود که در ضمن ماده ۱۷۰ بیان شده بود و صدمات عمدی جسمانی به موجب مواد ۱۷۲ و ۱۷۳ قانون مجازات عمومی دارای مجازات حبس بود، ولی در سال ۱۳۶۱ مجازات قتل عمد ی، قطع عضو و جرح عمدی را قصاص تعیین کردند.




ماهیت قصاص

برای تشخیص حق از حکم از سوی صاحب نظران اسلامی ملاک‌ها و ضوابط محتلفی ارائه شده برخی عقیده دارند برای تشخیص باید به آثار آن توجه کرد چنانچه این آثار قابل نقل و انتقال باشد این سلطه و توانایی حق است و در غیر اینصورت حکم است و برای تشخیص علاوه بر معیار فوق باید به امر دیگر که همان مفاد ادله است توجه کرد، چون حق و حکم هر دو نتیجه ادله شرعی و قانونی است گاهی ادله بیانگر این معنی است که اراده شخص در نتیجه حاصل از آن‌ها تأثیری ندارد و در اینصورت این نتیجه حکم است و در غیر اینصورت حق است و با توجه به اینکه قصاص از شئونات و اختیارات من له الحق است و شارع مقدس در قصاص حکم به جواز آن نکرده بلکه جعل سلطنت از برای صاحبان حق کرده است لذا می‌توان گفت که قصاص از مصادیق حق است و قصاص یک حق غیرمالی است، چون با اجرای آن نفع مادی و قابلیت تقویم به پول برای اولیای دم از بین می‌رود و حقی است که قابل اسقاط است و از حق الناس است.

در فقه امامیه دو دیدگاه در این زمینه وجود دارد، در دیدگاه اول،  متولی قصاص کسی است که وارث اموال مقتول می‌باشد اعم از مرد و زن و خویشان بدون واسطه و حتی کسانی که بواسطه پدر یا مادر با مقتول مرتبط هستند تنها زن و شوهر علی رغم اینکه از اموال یکدیگر ارث‌ می‌برند حق قصاص ندارند این دیدگاه بین فق‌های امامیه مشهور است. دیدگاه دوم، حق قصاص فقط برای خویشان ذکور پدری بوجود می‌آید و خویشان مادری چه مرد و چه زن حق قصاص ندارند.

مشهور فق‌ها معتقدند که حق قصاص در اثر جنایت بوجود می‌آید و، چون جنایت بر خود مجنی علیه وارد شده است طبعاً حق قصاص برای خود او بوجود می‌آید لیکن، چون مقتول به سبب موت‌ نمی‌تواند این حق را استفاده کند این حق جزء ماترک بوده و به ورثه به ارث‌ می‌رسد و بین همه آن‌ها مشترک است و بر اساس سهم ورثه بین آن‌ها تقسیم می‌شودلذا شیعه معتقد است سهم الارث اولیای دم از قصاص بصورت انحلالی است یعنی هر کدام تک تک حق قصاص دارند و اگر فقط یکی خواستار قصاص باشد می‌تواند قصاص کند بعد از اینکه سهم بقیه را از دیه داده باشد.



عفو قصاص

قصاص یک مجازات الزامی نیست و بلکه بنا به طبیعت حق الناسی آن، نه تنها قابل عفو و مصالحه می‌باشد بلکه بر آن تاکید فراوان نیز شده است:


 عفو توسط مجنی علیه

عفو مجنی علیه در جنایات مادون نفس نافذ است و همان تاکیداتی که در مورد عفو از قصاص نفس وارد شده در این مورد هم جاری است، اما در مورد حق عفو از قصاص النفس توسط مجنی علیه دیدگاه‌های متفاوتی وجود دارد که در واقع برمی‌گردد به اینکه حق قصاص ابتداءً برای چه کسی بوجود می‌آید در قانون مجازات اسلامی ابتداءً نظریه عدم صحت عفو از قصاص النفس توسط مجنی علیه مورد قبول بود، ولی اخیراً به تبعیت از تحریر الوسیله امام (ره) عفو مجنی علیه موجب سقوط حق قصاص است (ماده ۲۶۸ ق. م. ا).


توسط اولیای دم

آن‌ها می‌توانند جانی را عفو کنند که یا به صورت غیر معوّض است که نیازی به رضایت جانی ندارد و یا بصورت مصالحه بر، دیه و است که بخاطر معوّض بودن، نیاز به رضایت جانی دارد.


 توسط، ولی امر یا حاکم شرع


در مواردی مانند اینکه مقتول، ولی نداشته باشد یا شناخته نشود یا به او دسترسی نباشد، حاکم شرع،  ولی او خواهد بود که می‌تواند قصاص کند یا در قبال گرفتن دیه عفو کند، ولی حق عفو بدون عوض را ندارد.



شرایط اجرای قصاص

۱- تقاضای اولیای دم. ۲- اذن، ولی امر. ۳- اذن،  ولی دم. ۴- پرداخت دیه مازاد بر استحقاق. ۵- ممنوعیت ایذاء جانی.

در مورد قصاص در ویکی تابناک بیشتر بخوانید

مطابق با لایحه "تشدید مجازات پدر در صورت قتل فرزند"، وقتی فرد با علم به عدم امکان قصاص مرتکب قتل شود، به حداکثر مجازات محکوم می‌شود چراکه در واقع اطلاع قبلی که از عدم قصاص دارد او را در انجام جرم جری‌تر کرده است و چنین تصور کرده که به دلیل جایگاهی که در خانواده – به مثابه پدر – دارد، دیگر مجازات سختی ندارد.
کد خبر: ۱۰۵۴۱۲۸   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۳/۰۳

مرد جنایتکاری که دو دخترش را به‌همراه پدر و مادر همسرش در اقدامی هولناک به‌قتل رسانده بود از جنبه عمومی جرم به‌خاطر قتل دو فرزندش محاکمه شد.
کد خبر: ۱۰۵۴۰۰۴   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۳/۰۳

گزیده‌ خبرهای «تابناک جوان» را اینجا بخوانید.
ما برای شما، در تابناک جوان هر روز گزید‌ه‌ای از آخرین اخبار و مطالب جذاب پیرامون موضوعات کسب و کار، رسانه، فرهنگ و هنر، خانواده، نشاط و سرگرمی، جامعه و ... را تولید و/یا ارائه می‌کنیم. «تابناک جوان» برای انتشار مطالب ارسالی شما نیز آمادگی دارد! روی تیتر‌ها کلیک کنید تا گزارش کامل گزیده خبر‌های «تابناک جوان» را بخوانید.
کد خبر: ۱۰۵۲۹۵۰   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۲۹

حکم قصاص حمید صفت نقض شد و قرار منع تعقیب معاونت در قتل برای مادر حمید صفت در دیوان عالی کشور صادر گردید. به گزارش خبرنگار حوزه حقوقی- قضایی گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان، به نقل از یک منبع آگاه حکم قصاص خواننده رپ نقض شد.
کد خبر: ۱۰۵۲۹۱۲   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۲۸

تناسب جرم و مجازات و آثاری که به دنبال این اصل در جامعه خواهد داشت، یکی از مقوله‌هایی است که احساس امنیت و حق بر تامین را در شهروندان ایجاد و سازوکار‌های فراهم سازی امنیت اجتماعی تضمین ‌می‌کند. در صورت خلأ در این زمینه باید چاره‌ای اندیشید تا ضمن بازگردان آرامش و تامین امنیت شهروندان به جامعه، اسباب بازدارندگی و اثربخش شدن قوانین کیفری را ایجاد کرد.
کد خبر: ۱۰۵۲۶۸۲   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۲۷

کد خبر: ۱۰۵۱۵۹۷   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۲۲

شامگاه چهارشنبه ۱۹ شهریور سال گذشته، خبر قتل مردی میانسال به دست کریم، کارگردان ۵۵ ساله سینما و تلویزیون به پلیس اعلام و ساعتی بعد متهم دستگیر شد.
کد خبر: ۱۰۵۱۴۵۰   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۲۲

کد خبر: ۱۰۵۱۱۲۸   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۲۰

با تلاش اعضای شعبه کوپن شورای حل اختلاف رستم فارس، اولیای دم مقتول به احترام ماه مبارک رمضان و در شب قدر، از قصاص قاتل صرف نظر نموده و قاتل پس از ۷ سال ازچوبه دار رهایی یافت.
کد خبر: ۱۰۵۰۱۴۶   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۱۶

کد خبر: ۱۰۴۸۳۸۹   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۰۶

مردی که همسرش را به قتل رسانده و جسد او را تا دزفول حمل کرده بود، با رضایت اولیای‌دم از قصاص نجات پیدا کرد و به لحاظ جنبه عمومی جرم پای میز محاکمه رفت.
کد خبر: ۱۰۴۸۲۷۵   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۰۶

پسر جوانی که به خاطر یک شوخی بچگانه مرتکب قتل و به قصاص محکوم شده بود پس از ۶ سال به خاطر رضای خدا و ماه مبارک رمضان از سوی اولیای دم بخشیده شد.
کد خبر: ۱۰۴۶۹۸۴   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۱/۳۰

بنا بر نظریه گزینش حساب گرانه ژرمی بنتام جرم‌شناس انگلیسی بزهکاران قبل از ارتکاب، عایدات خود از جرم و هزینه‌کردهای پیش رو را مورد ارزیابی و سنجش قرار می‌دهند و پیش‌بینی کیفرهای ضعیف در قبال جرائم شدید در سنجه نظریه بنتام در نهایت بزه ‌یدگان خاص در جامعه ایرانی را هدف جنایتکاران حساب‌گر قرار می‌دهد.
کد خبر: ۱۰۴۶۱۱۸   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۱/۲۵

رضا صادقی، خواننده موسیقی پاپ در یک پُست اینستاگرامی، خواستار بخشش حمید صفت (رپر) از حکم قصاص شد.
کد خبر: ۱۰۴۳۹۵۴   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۱/۱۵

حمید.ص خواننده رپ که به اسفندماه سال گذشته به اتهام قتل همسر مادرش در دادگاه محاکمه شده بود به قصاص محکوم شد.
کد خبر: ۱۰۴۳۸۵۸   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۱/۱۵

گزیده‌ خبرهای «تابناک جوان» را اینجا بخوانید.
ما برای شما، در تابناک جوان هر روز گزید‌ه‌ای از آخرین اخبار و مطالب جذاب پیرامون موضوعات کسب و کار، رسانه، فرهنگ و هنر، خانواده، نشاط و سرگرمی، جامعه و ... را تولید و/یا ارائه می‌کنیم. «تابناک جوان» برای انتشار مطالب ارسالی شما نیز آمادگی دارد! روی تیتر‌ها کلیک کنید تا گزارش کامل گزیده خبر‌های «تابناک جوان» را بخوانید.
کد خبر: ۱۰۴۳۸۴۵   تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۱/۱۵

کد خبر: ۱۰۴۱۴۴۵   تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۲۷

مرد جوان که در اقدامی هولناک پدر و نامادری‌اش را مقابل چشم برادرانش به قتل رسانده بود پس از ۱۰ سال در زندان رجایی شهر به دار مجازات آویخته شد.
کد خبر: ۱۰۳۹۲۶۵   تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۱۷

کد خبر: ۱۰۳۸۶۷۴   تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۱۴

کد خبر: ۱۰۳۷۷۲۱   تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۱۰

nabzefanavari
ostanha
bato
farhangi
jahan
economic
sport
social
parliment
نبض بورس - داخلی - ستون چپ