کلیات
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در تاریخ ۱۸ مرداد ماه ۱۳۳۹ تأسیس شد. برخی از وظایف بانک مرکزی عبارتند از: حفظ ارزش داخلی و خارجی پول ملی کشور، انتشار اسکناس و ضرب سکههای فلزی رایج کشور، تنظیم مقررات مربوط به معاملات ارزی و ریالی، نظارت بر صدور و ورود ارز و پول رایج کشور، تنظیم کننده نظام پولی و اعتباری کشور، نظارت بر بانکها و مؤسسات اعتباری و...
رسالت اصلی
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران بر آن است که با اجرای سیاستهای پولی و اعتباری شرایط مساعد برای پیشرفت اقتصادی کشور را فراهم سازد و در اجرای برنامههای مختلف اعم از برنامههای تثبیت و توسعه اقتصادی پشتیبان دولت باشد.
تاریخچه
نخستین بار اروپاییان در ۱۲۸۱/۱۸۶۴، تأسیس بانک را به وسیله ژان ساوالان فرانسوی، به میرزا محمودخان ناصرالملک پیشنهاد کردند. آنان در ۱۳۰۲/۱۸۸۵، برای یک کاسه شدن کلیه وجوهی که بین ایران و اروپا جریان داشت، تصمیم گرفتند با مشارکت سرمایهگذاران فرانسوی و بانک عثمانی، بانک ایران و افغانستان را تشکیل دهند، اما، چون فرانسویان به این سرمایهگذاری اطمینان نداشتند، این کار عملی نشد. سرانجام، انگلیسیها موفق شدند که در ایران اولین بانک را تأسیس کنند.
ارکان بانک
براساس فصل سوم قانون پولی و بانکی کشور مصوب سال ۱۳۵۱ و آخرین اصلاحات آن، ارکان
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران بخش هایی، چون مجمع عمومی، شورای پول و اعتبار، هیئت عامل، هیئت نظارت اندوخته اسکناس و هیئت نظار را شامل میشود.
ریاست بانک
ریاست
بانک مرکزی ایران یکی از حساسترین سمتهای اقتصادی کشور است که در سالهای گذشته افراد مختلفی را در این مقام دیده ایم. ابراهیم شیبانی در ۱۳۸۲، طهماسب مظاهری در ۱۳۸۶، محمود بهمنی در سال ۱۳۸۷، ولی اله سیف در ساال ۱۳۹۲ و عبدالناصر همتی در سال ۱۳۹۷ به این سمت منصوب شدند. عبدالناصر همتی اکنون رئیس بانک مرکزی است.
وظایف
براساس فصل دوم قانون پولی و بانکی کشور مصوب ۱۳۵۱ (و آخرین اصلاحات آن به صورت پانویس)، وظایف و اختیارات بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به شرح زیر است:
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به عنوان تنظیمکننده نظام پولی و اعتباری کشور، موظف به انجام وظایف زیر می باشد:
الف- انتشار اسکناس و سکههای فلزی رایج کشور، طبق مقررات این قانون.
ب- نظارت بر بانکها و مؤسسات اعتباری، طبق مقررات این قانون.
ج- تنظیم مقررات مربوط به معاملات ارزی و تعهد یا تضمین پرداختهای ارزی با تصویب شورای پول و اعتبار و همچنین نظارت بر معاملات ارزی.
د- نظارت بر معاملات طلا و تنظیم مقررات مربوط به این معاملات با تصویب هیئت وزیران.
ه- نظارت بر صدور و ورود پول رایج ایران و تنظیم مقررات مربوط به آن با تصویب شورای پول و اعتبار (۱).
همچنین بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به عنوان بانکدار دولت، موظف به انجام وظایف زیر است:
الف- نگاهداری حسابهای وزارتخانهها و مؤسسات دولتی و وابسته به دولت و شرکتهای دولتی و شهرداریها و همچنین مؤسساتی که بیش از نصف سرمایه آنها متعلق به وزارتخانهها و مؤسسات دولتی و وابسته به دولت و شرکتهای دولتی و یا شهرداریها میباشند و انجام تمام عملیات بانکی آنها در داخل و خارج از کشور (۲) و (۳).
ب- فروش و بازپرداخت اصل و بهره انواع اوراق قرضه دولتی و اسناد خزانه به عنوان عامل دولت و واگذاری این عاملیت به افراد و یا مؤسسات دیگر.
ج- نگاهداری تمام ذخائر ارزی و طلای کشور.
د- نگاهداری وجوه ریالی صندوق بینالمللی پول و بانک بینالمللی ترمیم و توسعه و شرکت مالی بینالمللی و مؤسسه بینالمللی توسعه و مؤسسات مشابه یا وابسته به این مؤسسات.
ه- انعقاد موافقتنامه پرداخت در اجرای قراردادهای پولی و مالی و بازرگانی و ترانزیتی بین دولت و سایر کشورها.
اختیارات
بر اساس ماده ۱۳
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران دارای اختیارات زیر است.
۱ -دادن وام و اعتبار به وزارتخانهها و مؤسسات دولتی با مجوز قانونی.
۲ - تضمین تعهدات دولت و وزارتخانهها و مؤسسات دولتی با مجوز قانونی.
۳ - دادن وام و اعتبار و تضمین وام و اعتبارات اعطایی به شرکتهای دولتی (۵) و شهرداریها و همچنین به مؤسسات وابسته به دولت و شهرداریها با تأمین کافی.
۴ - تنزیل مجدد براتها و اسناد بازرگانی کوتاه مدت بانکها (۶) و دادن اعتبار به بانکها با تأمین کافی.
۵ - خرید و فروش اسناد خزانه و اوراق قرضه دولتی و اوراق قرضه صادر شده از طرف دولتهای خارجی یا مؤسسات مالی بینالمللی معتبر.
۶ - خرید و فروش طلا و نقره.
۷ - افتتاح و نگاهداری حساب جاری نزد بانکهای خارج و یا نگاهداری حساب بانکهای داخل و خارج نزد خود و انجام تمام عملیات مجاز بانکی دیگر و تحصیل اعتبارات در داخل و خارج به حساب خود و یا به حساب بانکهای داخل.
رسالت اصلی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران بر آن است که با اجرای سیاستهای پولی و اعتباری شرایط مساعد برای پیشرفت اقتصادی کشور را فراهم سازد و در اجرای برنامههای مختلف اعم از برنامههای تثبیت و توسعه اقتصادی پشتیبان دولت باشد.
در این راه حفظ ثبات ارزش پول و تعادل موازنه پرداختها به همراه رشد مدوام اقتصادی از طریق اجرای سیاستهای پولی از اهداف مهم آن به شمار میرود.
سیاست پولی بعد از انقلاب
مهمترین ابزارهای سیاست پولی که در دوره بعد از انقلاب اسلامی مورد استفاده قرار گرفتهاند عبارت اند از:
نرخهای ذخیره قانونی که ابزار مؤثری بوده، اما انعطافپذیری بالایی ندارد.
عملیات بازار باز که از سال ۱۳۷۹ از طریق اوراق مشارکت بانک مرکزی مورد استفاده قرار گرفتهاست.
تعیین نرخ سود سپرد هها و وام دهی توسط دولت و مجلس که تأکید بیشتر بر نرخ وام دهی بانکها بودهاست.
سیاست تعیین سقف اعتباری؛ هرچند که این سیاست در طول برنامه سوم کنار گذاشته شد، اما در برنامه چهارم به شدت مورد توجه دولت بودهاست.
سپرده ویژه بانکها نزد بانک مرکزی که به دلیل نامناسب بودن نرخ بازدهی آن مؤثر نبودهاست.
تعیین نرخ ارز توسط بانک مرکزی.
نشان بانک مرکزی
نشان یا آرم، هویت یک سازمان را نشان مى دهد و براى اینکه مخاطبان بتوانند سازمان و جایگاه آن را به راحتى تشخیص دهند از نشان استفاده مى شود. نشان هر سازمانى براى اینکه با دیگر سازمانها متفاوت باشد داراى ویژگى هاى منحصر به فرد است و از قواعد و روش هاى خاصى تبعیت مى کند. کتابچه نشان بانک مرکزى با هدف رعایت ویژگى هاى مختلف نشان این بانک منتشر مى شود تا با استفاده از قواعد این کتاب، استفاده سلیقه اى از عناصر نشان به حداقل رسد و یک شکلى آن رعایت شود.
وزیر اقتصاد، گفت: در گذشته، دو موسسه مالی ناتراز تعیین تکلیف شدهاند و یک موسسه دیگر نیز تا پایان سال، تعیین تکلیف خواهد شد.
کد خبر: ۱۲۱۳۷۶۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۳
کد خبر: ۱۲۱۳۷۳۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۳
یک مقام مسئول دولتی گفته است: افزایش نرخ ارز کالاهای اساسی از ۲۸۵۰۰ به ۳۸۵۰۰ تومان، موجب فشار هزینهای ۳۵ درصدی به تامین کالاهای اساسی و نهادههای دامی وارداتی میشود که دولت با آن موافقت ندارد.
کد خبر: ۱۲۱۳۵۰۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۶
رئیس جمهور در اجلاس سالانه مجمع عمومی و فوق العاده بانک مرکزی گفت: بانک ها و موسساتی که اضافه برداشت از بانک مرکزی داشته اند، فورا تعیین تکلیف شوند.
کد خبر: ۱۲۱۳۳۵۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۱
در بازید از زندان اوین، برخی محکومان مالی به این نکته اشاره داشتند که نحوه محاسبه دادگاهها در زمینه «تأخیر تادیه» متفاوت است و رویه واحدی در این رابطه وجود ندارد و همین باعث میشود با لحاظ تورم، مبالغ مربوط به خسارت تأخیر تادیه متفاوت باشد. در قضیه احراز اعسار نیز، برخی از محکومان مالی مدعی بودند که نحوه احراز اعسار و رسیدگیها و... در این زمینه، در هر مرجع قضایی متفاوت است.
کد خبر: ۱۲۱۳۳۳۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۱
محمدرضا فرزین طی حکمی داود دانش جعفری را به سمت مشاور عالی رئیس کل بانک مرکزی منصوب کرد.
کد خبر: ۱۲۱۳۱۶۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۰
تابناک بررسی کرد؛
با گذشت نه ماه از سال، بررسی تورم کالاهای مصرفی در سفره مردم از تورم چند ده درصدی خبر میدهد؛ برای نمونه، تغییرات قیمت گوشت در یک سال اخیر نشان میدهد، در این مدت قیمت گوشت گوسفند بیش از ۱۳۰ درصد افزایش داشته است، در حالی که در سال جاری، میلیونها دلار برای واردات نهاده دامی و گوشت قرمز از کشور خارج شده است.
کد خبر: ۱۲۱۳۱۰۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۱۰
رئیس جمهور در مجمع عمومی و فوق العاده بانک مرکزی مطرح کرد:
رئیس جمهور با تأکید بر اینکه ترازنامههای بانکی در امر نظارت بر عملکرد بانکها، ابزاری لازم اما ناکافی است، بانک مرکزی را مکلف کرد، میزان اثربخشی امهال تسهیلات بانکی از سوی بانکها در تولید را بررسی و در صورت عدم تحقق اهداف مورد نظر نسبت به تجدیدنظر در این زمینه اقدام کند.
کد خبر: ۱۲۱۲۹۷۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۰۹
رئیس جمهور برای حضور در نشست مجمع عمومی، پیش از ظهر امروز - شنبه نهم دی ماه - به بانک مرکزی رفت.
کد خبر: ۱۲۱۲۹۶۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۰۹
دکتر عبدالناصر همتی
کد خبر: ۱۲۱۲۸۸۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۰۹
رئیس کل بانک مرکزی گفت: طرح ریال برون مرزی یا آف شور (Offshore) ماههای زیادی است که در بانک مرکزی در حال بررسی است و با اجرایی شدن آن درخواست صادرکنندگان برای صادرات ریالی به افغانستان یا عراق حل میشود و آنان میتوانند با ریال برون مرزی رفع تعهدات ارزی خود را انجام دهند.
کد خبر: ۱۲۱۲۷۰۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۰۸
در شرایطی که تراز تجارت غیرنفتی کشور به مرز منفی ۱۲ میلیارد دلار رسیده، خبر گشایش اعتبار به ارزش ۱۷ میلیون یورو در کشورِ دوست، روسیه، نمیتواند خبر مسرتبخشی باشد؛ آنهم در روزهایی که روسیه برای بار دوم تمامیت ارضی ایران را در جزایر سهگانه زیر سوال برده است.
کد خبر: ۱۲۱۲۶۷۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۰۷
رئیسکل بانک مرکزی به منظور افزایش همکاریهای پولی و بانکی با روسیه و همچنین تقویت مناسبات در چارچوب توافقنامه تجارت آزاد میان ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا که دیروز امضا شد، صبح امروز در صدر هیئتی فنی تهران را به مقصد مسکو ترک کرد.
کد خبر: ۱۲۱۲۲۰۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۰۵
بازار سرد پاییزی مسکن؛
با گذشت ۹ ماه از سال و آغاز فصل سرد سال، بررسی آمار رسمی از تحولات بازار مسکن شهر تهران نشان میدهد، در آخرین هفتههای پاییز، دادوستد مسکن در رکود به سرد میبرد و متقاضیان صرفا از نوع تبدیل به احسن هستند.
کد خبر: ۱۲۱۲۰۲۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۰۴
گفتگو با سید علیرضا شجاعی؛
کد خبر: ۱۲۱۱۹۸۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۰۴
بورس فردا یکشنبه ۳ دی در حالی کار خود را آغاز خواهد کرد که این اخبار میتوانند تا حدودی برای سهامداران مهم باشند؛ بنابراین توصیه میشود قبل از معاملات فردا این اخبار را بخوانید.
کد خبر: ۱۲۱۱۷۳۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۰۲
سه ماه تا پایان سال و سکوت هیات وزیران؛
شاید زمانی که رئیس مجلس در نامهای به رئیس جمهور، قانون واردات خودروهای کارکرده را ابلاغ میکرد، کمتر کسی تصور داشت دولت پنج ماه وقت کشی کند و همچنان در تعیین تکلیف آیین نامه واردات این خودروها، تعلل داشته باشد. اما به هر صورت با آغاز زمستان هم خبری از اجرای این قانون مهم نیست!
کد خبر: ۱۲۱۱۵۶۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۰۱
با تصویب شورای پول و اعتبار؛
بر اساس مصوبه شورای پول و اعتبار سقف پرداخت تسهیلات ودیعه مسکن توسط شبکه بانکی از ۴۰۰ هزار میلیارد ریال به ۸۰۰ هزار میلیارد ریال و سقف فردی تسهیلات بهسازی و نوسازی مسکن روستایی و شهرهای زیر ۲۵ هزار نفر جمعیت به ۳ و نیم میلیارد ریال افزایش یافت.
کد خبر: ۱۲۱۱۱۲۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۲۸
بسته ترندها در هفته گذشته
لحظات درگذرند و خبرها از پی هم میآیند و میروند؛ اما در این میان، برخی اخبار و حوادث بیشتر مورد توجه افکار عمومی قرار میگیرند و توجهات بیش از حد به آنها جلب میشود؛ اخباری مانند حواشی دنباله دار صادق بوقی در فضای مجازی، فساد چای دبش، آلودگی هوا، حمله تروریستی به پاسگاه راسک، اخبار واریز سود سهام عدالت، واردات خودروی دست دوم، لاستیک دولتی و ... که در هفته گذشته در کانون توجهات قرار گرفتند.
کد خبر: ۱۲۱۰۹۶۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۲۸
آمار هشت ماهه سال جاری؛ از واردات ذرت تا کاغذ روزنامه و چای؟
به گفته معاون وزیر اقتصاد؛ از مجموع واردات کالاهای اساسی به کشور در هشت ماهه امسال، ۷ میلیارد و ۵۶۷ میلیون دلار مربوط به ذرت، روغنهای خوراکی نیمه جامد، مایع و خام، انواع دانههای روغنی، برنج و گندم بوده است.
کد خبر: ۱۲۱۰۵۳۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۲۵