کلیات
هوش مصنوعی (Artificial Intelligence) که گاهی اوقات هوش ماشینی نامیده میشود، به هوشمندی نشاندادهشده بهوسیله ماشینها در شرایط مختلف، اطلاق میشود که در مقابل هوش طبیعی در انسانها قرار دارد؛ به عبارت دیگر، هوش مصنوعی به سامانههایی گفته میشود که میتوانند واکنشهایی مشابه رفتارهای هوشمند انسانی از جمله، درک شرایط پیچیده، شبیهسازی فرایندهای تفکری و شیوههای استدلالی انسانی و پاسخ موفق به آنها، یادگیری و توانایی کسب دانش و استدلال برای حل مسایل را داشته باشند. بیشتر نوشتهها و مقالههای مربوط به هوش مصنوعی آن را به عنوان (دانش شناخت و طراحی عاملهای هوشمند) تعریف کردهاند.
هوش مصنوعی را باید گستره پهناور تلاقی و ملاقات بسیاری از دانشها، علوم، و فنون قدیم و جدید دانست. ریشهها و ایدههای اصلی آن را باید در فلسفه، زبانشناسی، ریاضیات، روانشناسی، عصبشناسی، فیزیولوژی، تئوری کنترل، احتمالات و بهینهسازی جستجو کرد و کاربردهای گوناگون و فراوانی در علوم رایانه، علوم مهندسی، علوم زیستشناسی و پزشکی، علوم اجتماعی و بسیاری از علوم دیگر دارد.
از زبانهای برنامهنویسی هوش مصنوعی میتوان به C++ ، C# Lisp ، prolog ، java ، python و.. میتوان اشاره کرد
یک «عامل هوشمند» سامانهای است که با شناخت محیط اطراف خود، شانس موفقیت خود را پس از تحلیل و بررسی افزایش میدهد. جان مکارتی که واژه هوش مصنوعی را در سال ۱۹۵۶ استفاده نمود، آن را «دانش و مهندسی ساخت ماشینهای هوشمند» تعریف کردهاست.
هوش مصنوعی در علم پزشکی امروزه به دلیل گسترش دانش و پیچیدهتر شدن فرایند تصمیمگیری، استفاده از سامانههای اطلاعاتی به خصوص سامانههای هوش مصنوعی در تصمیمگیری، اهمیت بیشتری یافتهاست. گسترش دانش در حوزهٔ پزشکی و پیچیدگی تصمیمات مرتبط با تشخیص و درمان - به عبارتی حیات انسان - توجه متخصصین را به استفاده از سامانههای پشتیبان تصمیمگیری در امور پزشکی جلب نمودهاست. به همین دلیل، استفاده از انواع مختلف سامانههای هوشمند در پزشکی رو به افزایش است، به گونهای که امروزه تأثیر انواع سامانههای هوشمند در پزشکی مورد مطالعه قرار گرفتهاست.
هوش مصنوعی توسط فلاسفه و ریاضیدانانی نظیر جرج بول که اقدام به ارائهٔ قوانین و نظریههایی در مورد منطق نمودند، مطرح شده بود. با اختراع رایانههای الکترونیکی در سال ۱۹۴۳، هوش مصنوعی، دانشمندان آن زمان را به چالشی بزرگ فراخواند. در این شرایط، چنین بهنظر میرسید که این فناوری قادر به شبیهسازی رفتارهای هوشمندانه خواهد بود.
با وجود مخالفت گروهی از متفکّرین با هوش مصنوعی که با تردید به کارآمدی آن مینگریستند تنها پس از چهار دهه، شاهد تولد ماشینهای شطرنج باز و دیگر سامانههای هوشمند در صنایع گوناگون شدیم.
حوزه پژوهش در زمینه هوش مصنوعی در یک کارگاه آموزشی در کالج دارتموت در سال ۱۹۵۶ متولد شد. شرکت کنندگان آلن نیول (دانشگاه کارنگی ملون)، هربرت سیمون (دانشگاه کارنگی ملون)، جان مککارتی (مؤسسه فناوری ماساچوست)، ماروین منسکی (مؤسسه فناوری ماساچوست) و آرتور ساموئل (آی بی ام) از بنیانگذاران و رهبران پژوهش در زمینه هوش مصنوعی شدند.
آنها به همراه دانشجویانشان برنامههایی نوشتند که مطبوعات آن را «شگفتآور» توصیف میکردند، رایانهها استراتژیهای بردِ بازی چکرز را فرامیگرفتند، سوالاتی در جبر حل میکردند، قضیههای منطقی اثبات میکردند، و انگلیسی صحبت میکند. در اواسط دهه ۱۹۶۰ میلادی وزارت دفاع آمریکا سرمایهگذاریهای سنگینی در حوزه پژوهش در زمینه هوش مصنوعی انجام میداد، در آن دهه آزمایشگاههای فراوانی در سراسر جهان تأسیس شد. بنیانگذاران هوش مصنوعی در مورد آینده خوشبین بودند: هربرت سیمون پیشبینی کرد «ماشینها ظرف بیست سال قادر به انجام هر کاری هستند که یک انسان میتواند انجام دهد». ماروین مینسکی، نوشت: «در طی یک نسل … مسئله هوش مصنوعی اساساً حل خواهد شد»
نام هوش مصنوعی در سال ۱۹۶۵ میلادی به عنوان یک دانش جدید ابداع گردید. البته فعالیت در این زمینه از سال ۱۹۶۰ میلادی شروع شد. (مرجع۱) بیشتر کارهای پژوهشی اولیه در هوش مصنوعی بر روی انجام ماشینی بازیها و نیز اثبات قضیههای ریاضی با کمک رایانهها بود. در آغاز چنین به نظر میآمد که رایانهها قادر خواهند بود چنین فعالیتهایی را تنها با بهره گرفتن از تعداد بسیار زیادی کشف و جستجو برای مسیرهای حل مسئله و سپس انتخاب بهترین روش برای حل آنها به انجام رسانند.
اصطلاح هوش مصنوعی برای اولین بار توسط جان مککارتی (که از آن بهعنوان پدر علم و دانش تولید ماشینهای هوشمند یاد میشود) استفاده شد. وی مخترع یکی از زبانهای برنامهنویسی هوش مصنوعی به نام لیسپ (به انگلیسی: lisp) است. با این عنوان میتوان به هویت رفتارهای هوشمندانه یک ابزار مصنوعی پی برد. (ساختهٔ دست بشر، غیرطبیعی، مصنوعی) حال آنکه هوش مصنوعی به عنوان یک اصطلاح عمومی پذیرفته شده که شامل محاسبات هوشمندانه و ترکیبی (مرکب از مواد مصنوعی) است.
از اصطلاح "Strong and Weak AI" میتوان تا حدودی برای معرفی ردهبندی سامانهها استفاده کرد.
آزمون تورینگ
آزمون تورینگ آزمونی است که توسط آلن تورینگ در سال ۱۹۵۰ در نوشتهای به نام «محاسبات ماشینی و هوشمندی» مطرح شد. در این آزمون شرایطی فراهم میشود که شخصی با ماشینی تعامل برقرار کند و پرسشهای کافی برای بررسی اقدامات هوشمندانهٔ ماشین، از آن بپرسد. چنانچه در پایان آزمایش نتواند تشخیص دهد که با انسان یا با ماشین در تعامل بودهاست، آزمون با موفقیت انجام شدهاست. تاکنون هیچ ماشینی از این آزمون با موفقیت بیرون نیامده است. کوشش این آزمون برای تشخیص درستی هوشمندی یک سامانه است که سعی در شبیهسازی انسان دارد.
تعریف و طبیعت هوش مصنوعی
سامانه یک خودروی بدون راننده میتواند از یک شبکه عصبی استفاده کند تا بتواند تشخیص دهد که کدام قسمت از تصاویر میتواند با تصویر یک انسان تطابق داده شود، و سپس آن قسمت را به شکل یک مستطیل با حرکت آهسته شبیهسازی کند که باید از برخورد با آن خودداری شود.
هنوز تعریف دقیقی برای هوش مصنوعی که مورد توافق دانشمندان این علم باشد ارائه نشدهاست و این به هیچ وجه مایهٔ تعجب نیست. چرا که مقولهٔ مادر و اساسیتر از آن، یعنی خود هوش هم هنوز بهطور همهجانبه و فراگیر تن به تعریف ندادهاست. در واقع میتوان نسلهایی از دانشمندان را سراغ گرفت که تمام دوران زندگی خود را صرف مطالعه و تلاش در راه یافتن جوابی به این سؤال عمده نمودهاند که: هوش چیست؟
اما اکثر تعریفهایی که در این زمینه ارائه شدهاند بر پایه یکی از ۴ باور زیر قرار میگیرند:
- سامانههایی که بهطور منطقی فکر میکنند
- سامانههایی که بهطور منطقی عمل میکنند
- سامانههایی که مانند انسان فکر میکنند
- سامانههایی که مانند انسان عمل میکنند (مرجع۱)
شاید بتوان هوش مصنوعی را اینگونه توصیف کرد: «هوش مصنوعی عبارت است از مطالعه این که چگونه رایانهها را میتوان وادار به کارهایی کرد که در حال حاضر انسانها آنها را صحیح یا بهتر انجام میدهند» (مرجع۲). هوش مصنوعی به هوشی که یک ماشین از خود نشان میدهد یا به دانشی در کامپیوتر که سعی در ایجاد آن دارد گفته میشود. بیشتر نوشتهها و مقالههای مربوط به هوش مصنوعی آن را «دانش شناخت و طراحی عاملهای هوشمند» تعریف کردهاند. یک عامل هوشمند، ساماندهی است که با شناخت محیط اطراف خود، شانس موفقیت خود را بالا میبرد.
اینکه هوش مصنوعی چیست و چه تعریفی میتوان از آن بیان نمود؟ مبحثی است که تاکنون دانشمندان به یک تعریف جامع در آن نرسیدهاند و هریک تعریفی را ارائه نمودهاند که در زیر نمونهای از این تعاریف آمدهاست.
- هنر ایجاد ماشینهایی که وظایفی را انجام میدهند که انجام آنها توسط انسانها نیاز به هوش دارد (کورزویل- ۱۹۹۰)
- مطالعهٔ استعدادهای ذهنی از طریق مدلهای محاسباتی (کارنیاک و مک درموت - ۱۹۸۵)
- مطالعهٔ اینکه چگونه رایانهها را قادر به انجام اعمالی کنیم که در حال حاضر، انسان آن اعمال را بهتر انجام میدهد. (ریچ و نایت -۱۹۹۱)
- خودکارسازی فعالیتهایی که ما آنها را به تفکر انسانی نسبت میدهیم. فعالیتهایی مثل تصمیمگیری، حل مسئله، یادگیری و … (بلمن -۱۹۷۸)
- تلاشی نو و مهیج برای اینکه رایانهها را قادر به فکر کردن کنیم. ماشینهایی با فکر و حس تشخیص واقعی (هاگلند-۱۹۸۵)
- یک زمینهٔ تخصصی که به دنبال توضیح و شبیهسازی رفتار هوشمندانه به وسیلهٔ فرایندهای رایانهای است. (شالکوف -۱۹۹۰)
- مطالعه محاسباتی که درک، استدلال و عمل کردن را توسط ماشینها را ممکن میسازد. (وینستون - ۱۹۹۲)
- توانایی دست یافتن به کارایی در حد انسان در همهٔ امور شناختی توسط رایانه (آلن تورینگ – ۱۹۵۰)
- هوش مصنوعی دانش و مهندسی ساخت ماشینهای هوشمند و به خصوص برنامههای رایانهای هوشمند است. هوش مصنوعی با وظیفه مشابه استفاده از رایانهها برای فهم چگونگی هوش انسان مرتبط است، اما مجبور نیست خودش را به روشهایی محدود کند که بیولوژیکی باشند. (جان مککارتی – ۱۹۸۰)
هوشمندی مفهومی نسبی دارد و نمیتوان محدوده صحیحی را برای ارائه تعریف از آن مشخص نمود. رفتاری که از نظر یک فرد هوشمند به نظر میرسد؛ ممکن است برای یک فرد دیگر اینگونه به نظر نرسد. اما در مجموع خصوصیات زیر قابلیتهای ضروری برای هوشمندی است:
- پاسخ به موقعیتهای از قبل تعریف نشده با انعطاف بسیار بالا و بر اساس بانک دانش
- معنا دادن به پیامهای نادرست یا مبهم
- درک تمایزها و شباهتها
- تجزیه و تحلیل اطلاعات و نتیجهگیری
- توانمندی آموختن و یادگرفتن
- برقراری ارتباط دوطرفه
به فرض اینکه تعاریف بالا را از هوشمندی بپذیریم، موارد زیر فهرستی است از وظایفی که از یک سامانه هوشمند انتظار میرود و تقریباً اکثر دانشمندان هوش مصنوعی بر آن توافق نظر دارند به شرح زیر است:
- تولید گفتار
- تشخیص و درک گفتار (پردازش زبان طبیعی انسان)
- دستورپذیری و قابلیت انجام اعمال فیزیکی در محیط طبیعی و مجازی
- استنتاج و استدلال
- تشخیص الگو و بازشناسی الگو برای پاسخ گویی به مسائل بر اساس دانش قبلی
- شمایلی گرافیکی یا فیزیکی جهت ابراز احساسات و عکسالعملهای ظریف
- سرعت عکسالعمل بالا
ایرانسل ضمن حمایت از برگزاری رویداد استارتاپی « هوش مصنوعی ؛ از داده تا ثروت»، در مرحله داوری ایدهها و نوآوریهای این رویداد حضور دارد.
کد خبر: ۱۲۳۳۷۵۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۲/۰۵
ایلان ماسک ادعا کرده است که هوش مصنوعی تا پایان سال ۲۰۲۵ از هر انسانی باهوشتر خواهد بود و در حالی که تنها یک سال دیگر تا مشخص شدن صحت این ادعا باقی مانده است، یک کارشناس میگوید این پیشبینی همچنان امکان تحقق دارد.
کد خبر: ۱۲۳۳۷۱۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۲/۰۵
احسان علیخانی به عکسی که از او با هوش مصنوعی ساخته شده و وایرال شده، واکنش نشان داد.
کد خبر: ۱۲۳۲۶۶۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۳۰
مایکروسافت به ارتش ایالات متحده پیشنهاد داد از ابزارهای هوش مصنوعی OpenAI و بهخصوص DALL-E استفاده کند.
کد خبر: ۱۲۳۱۳۶۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۲۳
کد خبر: ۱۲۳۱۲۳۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۲۲
سازمان فناوری اطلاعات اعلام کرد که در سال گذشته بیش از ۴۰ هزار تغییر کاربری غیرمجاز توسط سامانه پنجره واحد زمین، شناسایی شد.
کد خبر: ۱۲۲۹۲۹۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۱۰
رندرهای هوش مصنوعی را مشاهده می کنید.
کد خبر: ۱۲۲۹۲۱۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۰۹
مایکروسافت با استخدام کارشناسان هوش مصنوعی ، میخواهد این فناوری را روی بازیها پیادهسازی کند.
کد خبر: ۱۲۲۸۵۲۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۰۵
مجمع عمومی سازمان ملل اولین قطعنامه در مورد هوش مصنوعی را روز پنجشنبه به وقت محلی دوم فروردین ۱۴۰۳ برابر با ۲۱ مارس ۲۰۲۴ با اجماع به تصویب رساند.
کد خبر: ۱۲۲۸۲۲۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۱/۰۳
عربستان سعودی از یک دستگاه مجهز به هوش مصنوعی رونمایی کرده است که میتواند اظهارات متهمان را به ۱۴۲ زبان دنیا ترجمه کند.
کد خبر: ۱۲۲۷۷۳۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۲۸
چیزی نمانده تا هوش مصنوعی از باهوشترین انسان باهوشتر شود
ایلان ماسک معتقد است که هوش مصنوعی تا سال ۲۰۲۵ میتواند از باهوشترین انسان جهان پیشی بگیرد و شاید حتی تا سال ۲۰۲۹ از تمام بشریت باهوشتر باشد.
کد خبر: ۱۲۲۷۰۲۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۲۴
قانونگذاران پارلمان اروپا، قانون هوش مصنوعی (AI Act) را با اکثریت آرا تصویب کردند؛ مجموعه قوانینی که هدف آن تنظیم سیستمهای هوش مصنوعی براساس یک رویکرد مبتنی بر ریسک است. این قانون با 523 رأی موافق، 46 رأی مخالف و 49 رأی ممتنع به تصویب رسیده است.
کد خبر: ۱۲۲۶۹۴۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۲۳
اختتامیه بزرگترین مسابقه توسعه هوش مصنوعی کشور (هکاتون) با حضور رئیس مرکز ملی فضای مجازی و رئیس مرکز ملی راهبری هوش مصنوعی با معرفی برترینهای کشور در این حوزه برگزار شد.
کد خبر: ۱۲۲۶۶۱۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۲۱
تأمین مالی خرد از طریق مؤسسات مالی میتواند رشد و توسعه کسبوکارها را به دنبال داشته باشد، برهمین اساس بانک ایران زمین مرکز نوآوری را در جهت حمایت از کسب و کارهای نوپا ایجاد کرده است.
کد خبر: ۱۲۲۶۱۸۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۱۹
در دنیای امروز دیگر مرز بین داستانهای علمی تخیلی و واقعیت از میان رفته و رباتها به کمک هوش مصنوعی ، بسیاری از کارهای روزمره انسان را برعهده گرفتهاند تا جایی که شبکههای اجتماعی تصمیم گرفتهاند روی آثار هنری ساخته شده توسط هوش مصنوعی ، برچسب بزنند تا مشخص شود یک انسان در ساخت آن تاثیری نداشته. اگر با همین روند پیش برویم بعید نیست تا چند سال آینده درست مثل فیلم بلید رانر، مرز میان انسان و هوش مصنوعی و ربات دیگر قابل تشخیص نباشد.
کد خبر: ۱۲۲۵۲۸۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۱۴
اپراتوری آلمانی با ایدهای هیجانانگیز و متفاوت، شرکتکنندگان در نمایشگاه MWC را شگفتزده کرد.
کد خبر: ۱۲۲۴۳۲۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۰۹
همایش هوش مصنوعی و دیپلماسیهای نوین با همراهی و حمایت همراه اول در دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران برگزار میشود.
کد خبر: ۱۲۲۴۱۳۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۰۸
رییس دانشگاه علوم پزشکی تهران با تاکید بر اهمیت استفاده از هوش مصنوعی در تشخیص زودهنگام بیماریها و از جمله سرطانها گفت: با استفاده از هوش مصنوعی میتوان سرطانها را درحالی که هنوز چندان پیشرفته نشده و درمان آن در زمان کمتر و با هزنیه کمتری انجام میشود، کنترل کرد؛ همانطور که در بیمارستان امام خمینی (ره) تصاویر ماموگرافی توسط هوش مصنوعی آنالیز میشود.
کد خبر: ۱۲۲۴۰۹۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۰۸
دانشمندان با ابداع یک مدل هوش مصنوعی با دقت بیش از ۹۰ درصد، به بررسی تفاوت اسکنهای فعالیت مغز زنان و مردان پرداختند.
کد خبر: ۱۲۲۳۴۱۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۰۴
الیزر یودکوفسکی، پژوهشگر برجستهی هوش مصنوعی ، در مصاحبه با گاردین گفت ما زمان بسیار کمی داریم تا هوش مصنوعی به قدرت و سطح هوش ما برسد، تا جایی که بتواند ما را از بین ببرد یا برده کند. او تخمین میزند که این روند ممکن است در کمتر از دو سال یا حداکثر ۱۰ سال اتفاق بیفتد.
کد خبر: ۱۲۲۳۰۶۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۲/۰۲