طی سالهای اخیر مسیر ورود به دانشگاهها هموارتر شده است. چراکه ورود به برخی رشتهها در دانشگاهی مثل دانشگاه آزاد اسلامی احتیاجی به عبور از سد کنکور نداشته و داوطلبان با توجه به علایق خود، تنها با حضور در دانشگاه و انجام مراحل ثبت نام دانشجو میشوند.
از طرفی دیگر به وجود آمدن و گسترش دانشگاهها همچون دانشگاههای غیرانتفاعی، پیام نور وعلمی کاربردی هم به تسهیل کنندگان این مسیر که در گذشته یک رویا بود اضافه شده است و حالا تمامی دانشگاههای اینچنینی کشور بر سر پرکردن صندلی هایشان با یکدیگر رقابت میکنند.
به عنوان مثال دانشگاه آزاد اسلامی چند سالی است پذیرش دانشجویان غیر ایرانی را جزئی از اهداف آینده نگرانه خود قرار داده است و در کنار حذف برگزاری کنکور جداگانه از کنکور سراسری قصد دارد با نشاندن دانشجویان خارجی پشت صندلیهای خالی اش قدمی را در راستای ارتقای سطح کیفی واحدهای خود بردارد. همچنین به لطف این افزایش بی رویه واحدهای دانشگاهی، داوطلبان میتوانند در شهر و محل سکونت خود ادامه تحصیل دهند.
تعداد صندلیهای خالی سربه فلک میشد؟!
اما این خالی بودن صندلیهای دانشگاهها ناشی از عدم توازن و هماهنگی بین متقاضیان رشتهها و داوطلبان حضور در دانشگاهها و ظرفیتهای درنظر گرفته شده است.
مهرماه سال گذشته بود که عبدالحسین فریدون مدیرکل دفتر حوزه وزارتی وزات علوم، تحقیقات و فناوری از تحصیل چهار میلیون و ۵۰۰ هزار دانشجو در مراکز آموزش عالی دولتی خبر داده و گفته بود: ۳۰۰هزار صندلی خالی در دانشگاهها وجود دارد. این آمار در دانشگاه آزاد اسلامی ۴۵۰ هزار صندلی است و طبق اظهارات علیرضا رهایی معاون آموزشی این دانشگاه: ۴۵۰ هزار صندلی خالی در دورههای کاردانی و کارشناسی در این دانشگاه وجود دارد که دانشگاه آزاد اسلامی برای پر کردن ظرفیت خالی در این دانشگاه سعی دارد برای جذب دانشجویان تمهیدات ویژهای داشته باشد. همچنین در تلاش است تا در سطوح تحصیلات تکمیلی به سمت برنامه ریزی رشتههای بین رشتهای رفته و این برنامه ریزی به سمت سیاست تشویقی دانشگاه میرود تا مجموعههای بین رشتهای جدید تدوین شود.
بهارستانیها پیگیر میشوند
بهارستانیها نیز در موضوع پرکردن صندلیهای خارجی با جذب دانشجویان خارجی موافق هستن تا آنجا که علیرضا سلیمی عضو هیات رئیسه کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی مرداد ماه سال گذشته گفته بود: میزان ظرفیت دانشگاهها و صندلیهای خالی بیش از داوطلبان است که این امر نشان دهنده ضرورت ساماندهی در این عرصه است، همچنین طبق گفته مسئولان ۴۰۰ الی ۴۵۰ هزار صندلی خالی در دانشگاههای کشور وجود دارد؛ چنین موضوعی نشان میدهد نتوانستهایم برنامه ریزی صحیحی در میزان جذب دانشجو و ظرفیتسازی در دانشگاهها انجام دهیم و پیش بینی مناسبی از روند کاهش یا افزایش دانشجویان در سالهای آتی داشته باشیم.
وی با بیان این مطلب که متاسفانه برخی از صندلیهای خالی مربوط به دانشگاههای بی کیفیت است گفته بود: باید چنین دانشگاههایی ساماندهی و در این راستا ادغام با واحدهای دیگر یا حذف صورت بگیرد.
صندلیهای خالی افتخار است!
در این میان علی اکبر ولایتی رییس هیات امنای دانشگاه آزاد اسلامی میگوید مشکل صندلی خالی فقط مختص دانشگاه آزاد نیست و مشکل کل آموزش عالی است. البته «صندلی خالی» به نوعی، باعث افتخار است و حکایت از توسعه آموزش عالی دارد. گویا دست دانشگاه آزادیها برای ارتقای کیفی در حد مطلوب و بالاتر از آن باز است قصد دارند تا به درجاتی که حق مردم است برسند.
اما مهمترین ضرر این افزایش بی رویه واحدها و راحت شدن تحصیل در دانشگاهها بیش از همه مورد توجه فارغ التحصیلان است. چراکه هرساله خیل عظیمی از دانشجویان با اتمام دوران تحصیل قصد ورود به بازار کار را دارند و این بار بازهم تناقض بین عرضه و تقاضا مشهود است!
آنطور که سلمان پاک سرشت معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفته است ۴۰ درصد مهارت آموزان کشور را دانش آموختگان دانشگاهی در مقاطع مختلف تشکیل میدهند. همچنین تا آخرین روزهای سال ۹۶ اعلام شد ۵۸۶ مرکز فعال فنی و حرفهای در سراسر کشور وجود دارد که سالانه به ۱.۵ میلیون نفر آموزش میدهد.
به گفته پاک سرشت، بخش اعظمی از آموزشهای مراکز فنی و حرفهای به فارغ التحصیلان دانشگاهی اختصاص دارد و اگر دانشجویان آموزشهای متناسب با بازار کار را فرابگیرند، در آینده شغلی خود و جامعه اثرگذار خواهد بود.
افزایش تقاضیان فارغ التحصیلان بیکار
آمارها میگویند بیش از ۵۰ درصد جویندگان کار را فارغالتحصیل دانشگاهی میداند و میگوید به طور میانگین تنها امکان جذب ۲۰ درصد از آنها به بازار کار وجود دارد و معضل بزرگتر آنکه روز به روز به تعداد بیکاران فارغ التحصیل اافه میشود بدون آنکه مهارتهای لازم برای ورود به بازار کار آموزش داده شود.
حالا باید دید صندلیهای خالی همچنان برای جذب دانشجو در تلاشند و یا تمهیداتی برای جلوگیری از افزایش فارغ التحصلان بیکار اندیشیده میشود.