طرح ترسیب کربن برشی از سند 2030

تصویر3- مراسم امضای فاز سوم طرح بین المللی ترسیب کربن با حضور نماینده سازمان ملل متحد((Gary Lewis در محل سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری

همچنین به گفته گری لوییس  همانگ کننده مقیم سازمان ملل در تهران، حدود 2 هزار گروه توسعه روستایی در روستاهای کشور در اثر اجرای طرح ترسیب کربن ایجاد شده  و زندگی 25 هزار نفر درگیر اجرای این طرح در روستاهای ایران شده است.

تصویر4. آقای گری لوییس Gary Lewis در حال ارایه طرح های مرتبط با ایران

فرآیند اجرای طرح بین المللی ترسیب کربن

طبق منابع نوشتاری طرح، ترسیب کربن به روند ذخیره کربن موجود در هوا در خاک و گیاهان گفته می‌شود. هدف نهایی طرح نیز ارائه یک مدل اقتصادی جهت رسوب دادن کربن در جو و کاهش گازهای گلخانه‌ای است که این هدف با ایجاد یک ساختار محلی اقتصادی- اجتماعی که انگیزه مشارکت گروه‌های مردمی را افزایش داده و به سمت فعالیت‌های مشارکتی ترغیب شده و ضمن احیای مراتع منطقه و کشت گیاهان به‌صورت مشارکتی و ذخیره کربن از هوا، مشاغل جایگزینی را به روستاییان پیشنهاد می‌دهند که باعث فشار کمتر بر منابع طبیعی شود. طرح با رویکرد محیط‌زیستی شروع می‌شود و با بررسی ظرفیت‌های اکولوژیکی ادامه پیدا می‌کند. نیازهای اجتماعی احصاء می‌شود و برنامه اجتماعی-اقتصادی جهت ترسیب کربن و معرفی مشاغل جایگزین به روستاییان برنامه‌ریزی می‌شود (گزارش عملکرد طرح مشارکتی، 1394). مدل اجرایی ترسیب کربن در سه سطح برنامه‌ریزی‌شده است. سطح محلی باهدف بهبود شرایط اجتماعی- اقتصادی روستاییان، سطح ملی باهدف احیای مراتع و بالاخره سطح جهانی که باهدف ترسیب کربن دنبال می‌شود.

این طرح در حالی به عنوان 10پروژه برتر سازمان ملل متحد، طی توافقی بین سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری و دفتر عمران ملل متحد معرفی می شود که با توجه به اهداف اولیه طرح که عبارت بود از احیای مراتع و توانمندسازی مردم بومی روستایی، شاهد شکست و عملی نشدن این اهداف هستیم. اما اهداف اصلی طرح که در پوشش این اهداف انحرافی دنبال می شود؛ منطبق با اهداف ذکر شده در سند توسعه هزاره سوم و سند توسعه پایدار 2030سازمان ملل بوده و کاملاً محقق شده است. اهداف اصلی طرح بین المللی ترسیب کربن، ایجاد ساختار اجتماعی منطبق بر سیاست‌های دفتر عمران ملل متحد و صندوق جهانی محیط زیست و همچنین اعمال تغییرات و نفوذ فرهنگی و اقتصادی در روستاها است. در ادامه به اقدامات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی انجام گرفته در طرح بین المللی ترسیب کربن که در راستای اهداف ذکر شده ی بندهایی از سند توسعه هزاره سوم و سند توسعه پایدار 2030 دنبال شده؛ اشاره خواهد شد.

تصویر6: مراسم انتخاب اجرای طرح بین المللی ترسیب کربن در ایران به عنوان 10 پروژه برتر سازمان ملل متحد

پیاده سازی اهداف اقتصادی سند 2030 در طرح ترسیب کربن

اهدافی همچون تغییر الگوی کشت از محصولات استراتژیک به سمت گیاهان غیر ضروری، ترویج خروج دام از مراتع ، تغییر ژنتیک و  همچنین ترویج پرورش پرواری دام به جای پرورش چرایی به بهانه هایی همچون خشکسالی و کمبود آب، کشاورزی پایدار، حفاظت از محیط زیست و جلوگیری از بیابان زایی که در سند2030 آمده است (برای اطلاعات بیشتر به یادداشت قبلی مراجعه شود) ؛ از مهم ترین اقداماتی است که در فرآیند اجرای طرح ترسیب کربن در روستاهای کشور دنبال می شود.

همچنین تاکید بیش از اندازه سند2030 در بند33بیانیه کلی و اهداف خرد 8.8، 12- ب و 14.7، به اجرای سیاست های گردشگری پایدار و محصولات محلی از دیگر اقداماتی است که در طرح بین المللی ترسیب کربن با عنوان ایجاد مشاغل جایگزین دنبال می شود. 

تاکید بر تضمین پایداری محیط‌زیست به عنوان آرمان هفتم سندتوسعه هزاره سوم و تغییر اقلیم در پیشگفتار،بند14 از جهان امروز ما، بند 31،32و 34 دستور کار جدید و اهداف خرد 4-2و11- ب از سند توسعه پایدار 2030 از موارد دیگری است در طرح بین المللی ترسیب کربن با عنوان مقابله با گرمایش کره زمین و تغییر اقلیم دنبال می شود.

پیاده سازی اهداف فرهنگی و اجتماعی سند 2030 در طرح ترسیب کربن

تاکید بر توانمندسازی زنان روستایی منطبق بر آرمان سوم سند توسعه هزاره سوم، هدف اصلی پنجم سندتوسعه پایدار 2030 مبنی بر دستیابی به تساوی جنسیتی و توانمندسازی همه زنان و دختران و اهداف خرد 4-1، 3-2، 5-8، 8-8و 13-ب است که به صورت ویژه در طرح بین المللی ترسیب کربن دنبال شده و حتی برخی از حمایت های مالی صندوق جهانی محیط زیست(GEF) مخصوص این امر اختصاص داده می شود و مستقیما به گروه های توسعه روستایی زنان شکل گرفته در فرآیند طرح، تعلق می گیرد.

تاکید بر سلامت مادران نیز از موضوعاتی است که در آرمان چهارم و پنجم سندتوسعه هزاره سوم و همچنین اهداف خرد2-2، 1-3 و 6-5 سند توسعه پایدار 2030 آمده است که در روستاهایی که طرح بین المللی ترسیب کربن در آن ها اجرایی می شود، با برگزار کردن کلاس هایی با عنوان تنظیم خانواده دنبال می شود.