چالش جدی شیراز در فصل گرما

با نزدیک شدن ایام تابستان و فصل گرما، کارشناسان و متولیان امر اعتقاد دارند آب شرب شیراز که از سد درودزن تامین می‌شود در صورت عدم مدیریت مصرف آب با چالش جدی روبه‌رو خواهد شد، چالشی که حتی می‌تواند منجر به سبز شدن آب دریاچه سد نیز شود.

به گزارش مهر، در شیراز، سد درودزن یکی از منابع اصلی تامین‌کننده آب شرب شیراز، کشاورزی اراضی پایین‌دست و حتی دریاچه بختگان به شمار می‌رود. مسؤولان امر همواره اعتقاد دارند که سد درودزن برای آبیاری 40 تا 50 هزار هکتار از اراضی کشاورزی پایین‌دست در نظر گرفته شده، رقمی که اکنون به بیش از 130 هزار هکتار رسیده و در عین حال باید از آب این سد برای مصرف شرب و حقابه تالاب بختگان نیز اختصاص یابد. این روزها با خشکسالی‌های متمادی وضعیت آب این سد نیز رو به بحران گذاشته و متولیان امر اعتقاد دارند با کاهش چشمگیری که آب سد دارد، اگر آب کشاورزی و شرب مدیریت نشود، شیراز در این بخش با چالش و بحران جدی برای ایام تابستان روبه‌رو خواهد شد.

رئیس گروه محیط‌زیست آب منطقه‌ای استان فارس درباره بحران آب و چالش‌های آبی در تابستان امسال در شیراز به مهر گفت: در سال گذشته میزان بارندگی از حد متوسط پایین‌تر بوده به همین دلیل خشکسالی طی 6 سال آینده نیز تداوم دارد. احمدرضایی عیسایی با اشاره به وضعیت سد درودزن گفت: در  حال حاضر این سد حدود 500 میلیون مترمکعب آب دارد در صورتی که ظرفیت آن از یک میلیارد مترمکعب بیشتر است. وی ادامه داد: از این 500 میلیون مترمکعب، معادل 200 میلیون مترمکعب باید طی یک ماه آینده برای کشاورزی پایین‌دست دریاچه سد درودزن رها شود و فقط 300 میلیون متر مکعب برای پایداری آن باقی می‌ماند.

این مسؤول با اشاره به اینکه این 300 میلیون متر مکعب حجم مرده دریاچه سد است، اضافه کرد: دریاچه سد درودزن برای خودپالایی به این میزان آب نیاز دارد به این شیوه که اگر اکسیژن محلول آب زیاد شود و حجم آب کم باشد، خودپالایشی صورت نگرفته و این امر منجر به تغییر طعم و بوی آب می‌شود. وی با اشاره به اینکه به محض گرم شدن هوا دبی آب رودخانه «کُر» به عنوان منبع ورودی آب به سد به حداقل می‌رسد، بیان کرد: این موضوع باعث می‌شود که خودپالایی انجام نشود و تغذیه‌گرایی در دریاچه رشد یافته و جلبک‌ها به وجود آیند.

عیسایی با اشاره به اینکه این مشکل، سبز شدن دریاچه را به همراه دارد، اضافه کرد: برای جلوگیری از بحران در دریاچه سد باید دستگاه‌های ذی‌ربط در حوزه کشاورزی با تغییر الگوی کشت و ایجاد و ارتقای آبیاری نوین، مصرف آب را به حداقل برسانند تا برای تامین آب شرب مردم با مشکل مواجه نشویم. وی با اشاره به اینکه باید هر سال 10 الی 20 درصد از مصرف آب در حوزه کشاورزی کاسته شود، افزود: باید حجم ذخیره آب بیشتر از مصرف باشد و با توجه به خط دوم انتقال آب درودزن به شیراز باید آب در پشت سد به میزان قابل توجهی ذخیره باشد.

رئیس گروه محیط‌زیست آب منطقه‌ای استان فارس با اشاره به اینکه با راه‌اندازی این خط 45 درصد از آب شرب شیراز از این سد تامین می‌شود، عنوان کرد: اگر میزان مصرف بیشتر از حجم ذخیره شده آب باشد تغییرات کیفی آب شرب پدید آمده و کیفیت آن نامناسب خواهد شد. عیسایی با اشاره به اینکه از طریق سد درودزن آب شرب دو الی سه میلیون نفر در شیراز تامین می‌شود، تصریح کرد: اگر در مصرف آب در حوزه کشاورزی تغییراتی حاصل نشود و آب در حوزه بالادست به میزان زیادی مصرف شود با چالش آبی روبه‌رو خواهیم بود.

وی خواستار توسعه صنعت در اطراف سد درودزن شد و افزود: مدیریت بحران باید این موضوع را پیگیری کند البته دفتر حفاظت محیط‌زیست آب منطقه‌ای طی مدت اخیر اجازه رشد کشاورزی در بالادست را نداده است. این مسؤول با اشاره به اینکه رشد کشاورزی، از دست دادن آب شرب یک کلانشهر را به همراه دارد، ادامه داد: در این باره باید بخشنامه‌ای ابلاغ و ممنوعیت رشد کشاورزی در بالادست و سرحوزه سد ممنوع شود. عیسایی با اشاره به تبخیر آب در این فصل بیان کرد: از هم‌اکنون تبخیر آب به حداکثر می‌رسد در حالی که ورودی آب از رودخانه کر  به سد به حداقل رسیده و این امر افزایش بین نیترات و فسفات یا به گونه‌ای تغذیه‌گرایی اتفاق می‌افتد.

 برنجکاری در استان بیابانی

وی با اشاره به اینکه این روند تغذیه‌گرایی ممکن است به سبز شدن دریاچه سد بینجامد، عنوان کرد: این پدیده ممکن است باعث تکرار واقعه تلف شدن 2 میلیون ماهی در سد فشافویه  تهران برای درودزن نیز شود. چندی پیش در سد فشافویه تهران به دلیل تراکم بالای ماهی‌ها و کمبود آب سد حدود دو میلیون ماهی تلف شدند. رئیس گروه محیط‌زیست آب منطقه‌ای استان فارس افزود: این پدیده زمانی اتفاق می‌افتد که تراکم زیاد شود و اکسیژن محلول آب به شکل بسیار زیادی استفاده شود و در کمتر از چند دقیقه این مرگ گسترده ماهی‌ها روی دهد.

عیسایی با اشاره به اینکه شیلات یک میلیون بچه ماهی و ماهی را پشت سد رها کرده، افزود: این در حالی است که  قبل از رهاسازی مطالعاتی روی این موضوع صورت نگرفته است. وی در ادامه سخنان خود گفت: طی 7-6 سال گذشته هیچ زمانی حجم آب دریاچه سد به یک میلیارد متر مکعب نرسیده است. رئیس گروه محیط‌زیست آب منطقه‌ای استان فارس گفت: مردم نیز باید از مصرف بی‌رویه آب خودداری کنند و مصرف آب به صورت دقیق مدیریت شده باشد.

وی همچنین با انتقاد از برنجکاری در استان گفت: در کجا شاهد هستیم در یک استان بیابانی و نیمه‌خشک برنجکاری صورت گیرد؟ این مسؤول تاکید کرد: در حال حاضر در بسیاری از دشت‌های استان ترک‌خوردگی و نشست مشاهده شده که این موضوع نابودی سفره‌های آب زیرزمینی را نیز به همراه دارد. خطر کمبود آب در سد درودزن و سایر منابع آبی استان باید به صورت جدی مورد توجه مسؤولان امر قرار گیرد، کشاورزی در استان فارس که به شکل بی‌رویه‌ای ادامه یافته با ادامه این روند منابع آبی استان را به نابودی خواهد کشاند و در این باره باید متولیان امر دقت جدی درباره مصرف آب در شیراز و استان فارس داشته باشند.