مجله تئاتر شبکه چهار سیما، برنامه‌ای برای برخی‌ها؟!

سرویس فرهنگی ـ تنها برنامه تلویزیونی ویژه تئاتر کشور، به گونه ای برنامه‌ریزی و پخش می‌شود که گویا در صدد القای اوضاعی است که تنها خوشایند «برخی» از اهالی تئاتر است.

به گزارش «تابناک»، در حالی که برنامه‌ریزی برای تهیه، تولید و پخش برنامه ای با موضوع اطلاع‌رسانی و بررسی تئاتر کشور، در بین برنامه‌های گوناگون شبکه‌های ملی به شدت محسوس بود و هزاران عضو خانواده تئاتر و نیز عموم علاقه‌مندان به این هنر فخیم، چنین امکانی نداشتند، شبکه چهارم سیما در اقدامی تحسین‌برانگیز، ویژه برنامه ای را به این موضوع  اختصاص داد و هر هفته در یک نوبت، در روز شنبه ـ که بیشتر اجراهای تئاتر تعطیل هستند و اهالی تئاتر، فرصت بیشتری برای آگاهی از اخبار و اطلاعات مربوط به تئاتر کشور دارند ـ در نوبت‌های نخستین به صورت تولیدی و در دو سه هفته اخیر به صورت زنده از این شبکه سراسری پخش شده و می‌شود.

بنابراین، قطعا رسانه ملی و به ویژه شبکه چهارم ـ که بینندگانی فرهیخته دارد ـ برای توجه بیشتر به تئاتر برنامه‌ای مناسب را در جدول پخش این شبکه گذارد و به این ترتیب، باید از این تدبیر مدیران شبکه چهارم سیما تقدیر کرد.

اما نکته‌ای که به ویژه در چند هفته اخیر، بیشتر به چشم می‌‌خورد، برخی جانبداری‌های عوامل این برنامه است که باید تا بیش از این دیر نشده، مانع آن نشوند، وگرنه دور از ذهن نیست که جایگاه برنامه و در نتیجه، همه زحمات متولیان امر به هدر رفته و منجر به جهت‌دهی نامناسب به تئاتر و نیز تنزل کمی و کیفی مخاطبان این برنامه می‌شود.

به عبارت دیگر، تجربه نشان می‌دهد اگر یک برنامه تلویزیونی، عنصر بی طرفی نداشته باشد و یا به مرور دچار این عارضه شود، به همین نسبت از دامنه مخاطبان آن کاسته شده و به دلیل نداشتن جذابیت‌های مختص به یک برنامه تلویزیونی، به تدریج به سراشیبی انزوا و در نتیجه حذف از جدول پخش دچار می‌شود و یا اینکه تدبیر مدیران باتجربه تلویزیون در چنین شرایطی، حدف این نوع برنامه‌ها از جدول پخش است.

برای روشن کردن بیشتر این موضوع و نیز بیان دیگر کاستی‌هایی که تنها برنامه مختص به تئاتر را در معرض آسیب قرار می‌دهد، به طور اجمالی به چند مورد اشاره می‌شود:

1 ـ مجری برنامه از منتقدان تئاتر است؛ این موضوع که در نوع خود، می‌تواند حسن کار به شمار رود، به دلیل جانبداری‌های گاه و بیگاه این مجری کارشناس، برنامه را دچار پرگویی می‌کند. در حالی که اولا این منتقد باید از تجربه اجرای برنامه‌های رسانه‌ای با مخاطبان فراگیر، ولو فرهیخته، برخوردار باشد و از سوی دیگر، با طرح موضوعات مورد نظر، فرصت را به میهمانان و یا کارشناسان برنامه بدهد.
در واقع او وظیفه طرح هر چه مناسبت‌تر موضوع را بر عهده دارد و نباید در جایگاه مختص به میهمانان و یا کارشناسان برنامه قرار بگیرد و برنامه را به محملی برای بیان دیدگاه‌های شخصی خودش تبدیل کند.

2 ـ در معرفی نمایش‌های روی صحنه، چه به صورت بصری و با نصب پوسترهای نمایش‌های روی صحنه و چه به صورت اعلام شفاهی، نیز باید عدالت رعایت شود؛ برای نمونه، در دو برنامه اخیر، تبلیغات بصری مختص دو نمایش در حال اجرا در سالن‌های اصلی و چهارسوی تئاتر شهر بود، در حالی که باید تدبیری اندیشیده شود که پوسترهای همه نمایش‌ها، در حد مقدورات استودیو و دکور برنامه، عادلانه به عموم معرفی شود.

3 ـ در پخش گزارش‌هایی از برنامه‌های گوناگون مختص به تئاتر نیز این بی‌طرفی و نیز عدالت رعایت نشده و نمی‌شود؛ برای نمونه، در حالی که چندین برنامه نقد و تقدیر و... در هفته گذشته در تهران و شهرستان‌ها برگزار شده، بخش عمده‌ای از برنامه به پخش گزارشی از جشن منتقدان تئاتر اختصاص یافته بود که از قضا، برخی عوامل برنامه، به راه‌های گوناگون در برگزاری آن دخیل بوده‌اند.

4 ـ در بخش نقد نیز باید معیارهایی مشخص و متناسب با این معیارها، از عوامل نمایش‌های روی صحنه برای حضور در این بخش دعوت شود تا شایبه برخی روابط عوامل با دست‌اندرکاران برنامه از بین برود.

در خصوص برخی نقاط ضعف دیگر که به نظر می رسد، باید برای رفع آنها و تقویت برنامه مجله تئاتر تمهیداتی اندیشیده شود، باید به این موارد اشاره کرد:

1 ـ انتخاب عوامل در برنامه‌ای که مختص به تئاتر است، باید آنچنان باشد که حتی گزارشگران آن نیز از قدرت بیان و تسلط کافی به دوربین و در واقع قدرت برقراری ارتباطی صمیمانه و واقعی برخوردار باشد تا برخی کم‌تجربگی‌های محسوس که برای نمونه، منجر به اخلال در تنفس عادی و مکث های بی مورد اما متعدد از بین برود و کسانی مقابل دوربین برنامه ای مختص تئاتر قرار بگیرند که با قابلیت‌هایی مثل بیان مناسب و تصویری، منجر به افزایش مخاطبان این برنامه و در نتیجه، در حد امکان، افزایش مخاطبان تئاتر شوند. در واقع این برنامه، با هنرنمایی عوامل آن باید همچون اثری جذاب و تأثیرگذار بشود که بینندگان تلویزیون با دیدن آن، به حضور در سالن تئاتر و دیدن آثار در حال اجرا و به طور کلی تئاتر، بیشتر علاقه‌مند بشوند.

2 ـ دکور برنامه و نوع چیدمان آن به گونه‌ای است که در برخی مواقع، عوامل به میهمان یا میهمانان و یا در مواقعی دیگر، میهمان یا میهمانان به عوامل پشت می‌کنند که شایسته برنامه ای با عنوان بسیار معنوی تئاتر نیست، چرا که این هنر انسان ساز بر رعایت فضایل اخلاقی و از جمله مهمترین آنها، احترام به یکدیگر تأکید دارد.

در هر حال، بار دیگر با یادآوری نفس بسیار قابل احترام و ارزشمند تهیه و تولید اثری با موضوع بررسی اوضاع تئاتر، تأکید می‌شود برای تأثیرگذاری در مخاطبان این نوع برنامه‌ها، دقت نظر و نیز رعایت اصول زیبایی‌شناسی هنر و رسانه بسیار ضروری است، چرا که در این صورت است که زحمات همه عوامل ثمر می‌دهد و می‌توان گفت با تخصیص بیت‌المال به وظایف مربوطه رفتار شده است.